લયસ્તરો બ્લોગનું આ નવું સ્વરૂપ છે. આ બ્લોગને વધારે સારી રીતે માણી શકો એ માટે આ નિર્દેશિકા જોઈ જવાનું ચૂકશો નહીં.
તૂટી નથી જતા એ પ્રભુનો જ પાડ છે
પ્રત્યેક સંબંધોમાં પડેલી તિરાડ છે
તારાં સ્મરણની વાદળી વરસી ગઇ છતાં
આંખોના આભમાં તો હજી ક્યાં ઉઘાડ છે
પ્રસ્તાવનામાં નામ ફક્ત એમનું લખ્યું
મારી કથાનો જોઇ લો કેવો ઉપાડ છે
થાકી ગયા છે સ્કંધ ઉપાડી અતીતને
લાગે છે બોજ એટલો જાણે કે પ્હાડ છે
ભાંગી પડ્યો છું સાવ ને રગરગ પીડા થતી
કારણમાં દોસ્ત ! કાળની ધોબીપછાડ છે
– ઉર્વીશ વસાવડા
શબ્દોમાં ક્યાં સમાય છે તારી ને મારી વાત ?
અર્થોમાં ક્યાં ચણાય છે તારી ને મારી વાત
છલકાતી ચાંદનીમાં ઉતારી બધાં વસન,
ચંચળ બનીને ન્હાય છે તારી ને મારી વાત.
અવકાશમાં નિ:શ્વાસ બનીને ઘૂમી ઘૂમી-
એકાંતમાં પછડાય છે તારી ને મારી વાત.
આવી અતીતની આંગળી પકડીને આંખમાં
આંસુ મહીં ભીંજાય છે તારી ને મારી વાત.
રણ ખાલી-ખાલી આભ તળે એકલું નથી,
થઇ થઇ તરસ વિંઝાય છે તારી ને મારી વાત.
એની અવર-જવર છતાં ઉંબર નહીં ઘસાય ?
આવે ને પાછી જાય છે તારી ને મારી વાત.
રસ્તાની જેમ કાળ ખૂટે ક્યાં કે બેસીએ !
સપનાંનો ભાર થાય છે તારી ને મારી વાત.
– રમેશ પારેખ
મારા વિનાની સાંજ જો રસ્તે જડે તને,
એ ઝેર મારે જોવું છે કેવું ચડે તને ?
બહુ બહુ તો લઈ જવાશે પણે બાંકડે તને,
વાતાવરણ પછીનું નહીં પરવડે તને.
તું જે કરી રહ્યો છે એ તો માગણી છે, દોસ્ત !
ઈશ્વર કરે કે પ્રાર્થનાયે આવડે તને.
તું વૃક્ષ છે તો ભીંતની માફક રજૂ ન થા,
ટહુકાઈ નામનીયે નહીં સાંપડે તને.
હું બસ એ વાતની જ ‘જિગર’ રાહ જોઉં છું,
મારા સ્મરણની ક્યારે જરૂરત પડે તને ?
– જિગર જોષી ‘પ્રેમ’
સાદ્યંત સુંદર રચના…. એક એક શેર સો ટચનુ સોનું…
હું જાણું છું,
અત્યારે મારી નજર સામેથી
આ ખિસકોલીની જેમ,
બેધડક સરકી રહ્યો છે એ સમય,
ફરી પાછો નહીં આવે.
પણ એક કવિ તરીકે
મારે હવે ખાસ કંઈ કહેવાનું બાકી નથી રહ્યું.
સાંજે હું ચાલવા નીકળું ત્યારે
ઘણીવાર જોઉં છું,
ધૂળમાં બનાવેલા પોતાના દરમાં
અંદર સરી જતા જીવ-જંતુઓને.
સાંજ ઢળવા લાગે, અંધારું ઘેરું બને
અને હું ઘર તરફ પાછી વળતી હોઉં ત્યારે,
વિચાર આવે,
શું કરતા હશે,
આ જીવ-જંતુઓ અત્યારે, અંદર, પોતાના દરમાં ?
અને કોઈવાર ઇચ્છા થઈ જાય કે
પગથી થોડી ધૂળ ખસેડીને
આ બધા, મારા રસ્તામાં આવતા દર પૂરી દઉં.
શું કરવા આ સરિસૃપો રોજ બહાર નીકળે છે ?
હું કવિ છું,
અને હવે મારે કંઈ લખવું નથી.
– મનીષા જોષી
દરેક સર્જકના જીવનમાં એકાધિકવાર એવા મુકામ જરૂર આવે છે જ્યારે એને એવું લાગે કે હવે એની પાસે નવું સર્જવા માટે કશું બચ્યું નથી. અને આ ખાલીપાની લાગણીમાંથી જ ફરી એકવાર સર્જક ફિનિક્સ પંખીની જેમ બેઠો થતો હોય છે. કવિ જાણે છે કે જે સમય પસાર થઈ રહ્યો છે એ પાછો નહીં આવે અને છતાં આ પસાર થતા સમયનો સદુપયોગ સિસૃક્ષાના અભાવે કરી શકાતો નથી એ પીડા રોજિંદી દિનચર્યા સાથે બસ, વણાયેલી રહી જાય છે. પણ આખરે તો દરેક સર્જક એક સરિસૃપ સમો છે… લાખ ઇચ્છા થતાં એના ઘર ધૂળથી ઢાંકી શકાતા નથી અને બહારથી ભીતર અને ભીતરથી બહારની એની યાત્રા -સર્જન- યેનકેન પ્રકારે ચાલુ જ રહે છે…
યાદ એની યાદ જેવી યાદ નહિ,
દોસ્તોની દાદ જેવી દાદ નહિ.
એ કરે આબાદ તો આબાદ, પણ-
એ કરે નહિ તો અમે બરબાદ નહિ.
તું કહે તો વાદળો પાછાં ફરે,
તું કહે તો આજથી વરસાદ નહિ !
જ્યાં સુધી પંખી પૂરાયેલું હશે,
ત્યાં સુધી આ પિંજરું આઝાદ નહિ !
લાખ તું જલવા બતાવે જિંદગી,
આ ગઝલ જેવો બીજો ઉન્માદ નહિ.
કોઈ એવા પણ વડીલો હોય છે,
હાથ માથા પર ને આશીર્વાદ નહિ.
આ ગઝલને દાદ તારી ના મળે,
નામ મારું તો પછી ‘નિનાદ’ નહિ.
– નિનાદ અધ્યારુ
ગઝલનો મક્તા વાંચતાવેંત કહેવું પડ્યું કે ‘બિલકુલ દાદ આપું છું, ઉસ્તાદ… તમતમારે નિનાદ જ નામ રાખજો…’ બધા જ શેર કાબિલ-એ-દાદ !
આવવાનું કહી ગયા છે એ બધું મેલી, છતાં –
તોરણો છે, સાથિયા છે, ખુલ્લી છે ડેલી, છતાં –
ઇષ્ટદેવ તણી છબી રાખે તિજોરીની કને
સહુ કહે છે, એમની ભક્તિ ઘણી ઘેલી, છતાં –
વાહ સત્તા, વાહ સાહેબી, સલામો, શું કહું?
એમણે ગાંધીની વાતો ખૂબ ગજવેલી છતાં –
કેટલા વિશ્વાસથી મેં પ્રેમને પીધા કર્યો
પ્રેમમાં વિશ્વાસની વાણી હતી છેલ્લી, છતાં –
આજ તો કહેવા તુ દે, બસ આજ તું રોકીશ મા
બે’ક આંસુડા ગયા કયાં? હેતની હેલી, છતાં –
એ જ મીના, એ જ મય, એ જામ સામે આ રહ્યાં
પણ હજી સળગે ‘તલપ’ જે તલપ બુઝેલી, છતાં –
એટલી તો છે ખબર, એ જ અહિ દુનિયા મહીં
ને વળી છે એ જ દુખિયારાં તણો બેલી, છતાં –
– મકરંદ દવે
તદ્દન અલગ જ તરહની ગઝલ…..કટાક્ષ સૂક્ષ્મ પણ છે અને ડંખહીન પણ છે….
સ્થળસમયનું ચક્ર છેદી હું તને ઝંખ્યા કરું
તારો નથી કંઈ વાંક એમાં હું મને ડંખ્યા કરું
યાદોનો અજગર મને એવો વળ્યો વીંટળાઈને
કે મારી પાસેનાં બધાં ફૂલ ખર્યા ચીમળાઈને
રંગો વિનાની આ છબીને હું સદા રંગ્યા કરું
હું તને ઝંખ્યા કરું-
કેવળ સ્મૃતિથી જીવવાનું કેટલું મુશ્કેલ છે !
ભાંગ્યા ઝરૂખાથી ભરેલો ખાલી ખાલી મહેલ છે
પથ્થરોમાં શૂન્યતાનું શિલ્પ હું કોર્યા કરું
હું તને ઝંખ્યા કરું-
– મહેશ દવે
મિલનની કોઈ આછી-પાતળી શક્યતા સુદ્ધાં નથી……..નકરી નિ:સીમ ઝંખના છે…….
*
વીર નર્મદ દક્ષિણ ગુજરાત વિશ્વવિદ્યાલયના ઉપકુલપતિ શ્રી ડૉ. દક્ષેશ ઠાકર સંપાદિત “કેળવણીની કવિતા” પુસ્તકમાં સમાવિષ્ટ મારું કાવ્ય આપ સહુ માટે… (આ સંગ્રહમાં એક બીજું કાવ્ય ભૂલથી મારા નામ સાથે છપાઈ ગયું છે, જો કે એ કવિતા મારી નથી)
*
દફ્તરને ગુસ્સો આવ્યો, એ કોઠીમાં સંતાયું,
વીસ વરસ પહેલાંનું દફ્તર સપનામાં કેમ આવ્યું ?
વીસ વરસ પહેલાંનું દફ્તર – સળેખડું ને સોટી,
રંગ-રંગના વાદળિયાંની ભીતર ભરી લખોટી;
સપનાં ખિલખિલ કરતાં ખેંચે એક-મેકની ચોટી,
ભૂલ થઈ ક્યાં, ક્યારે? આજે પડી ગણતરી ખોટી,
વીસ વરસમાં દફ્તર ક્યાંથી ક્યાં જઈ પટકાયું?
સંતાકૂકડી, ખોખો, લંગડી પાડે છે પોકાર,
શેરી-ગલીઓ-મેદાનો પર કેવો અત્યાચાર ?
પગલાંઓને બદલે શાને રુંધે છે સુનકાર ?
ભાર વિનાનું ભણતર કે ભણતર વિનાનો ભાર ?
ટીવી ને કમ્પ્યૂટર નીચે પગપણું કચડાયું…
દફ્તરને ગુસ્સો આવ્યો, એ કોઠીમાં સંતાયું.
દફ્તરમાં તૂટી ગ્યાં સઘળાં સપનાંઓ ધડુમ…
ટાઇમ-ટેબલ તો રહી ગયું પણ ટાઇમ થયો છે ગુમ;
દફ્તરમાં ઠાંસી છે ચોપડીઓની લૂમેલૂમ,
થોડી જગ્યા માંડ બચી ત્યાં ટ્યુશન પાડે બૂમ.
સ્કૂલ અને ટ્યુશનની વચ્ચે દફ્તર કેમ પિસાયું?
દફ્તરને ગુસ્સો આવ્યો, એ કોઠીમાં સંતાયું
– વિવેક મનહર ટેલર
(૩૧-૧૨-૨૦૧૧/ ૧૭-૦૨-૨૦૧૩)
કાલે કાળા તળાવમાંથી
એક જૂની ઘટના ઉપાડી.
એ પહેલાં જેવી ન હતી
લીસી અને ભીની હતી
ને વળી ચીકણી પણ!
વધારે પડતી સમજણની
લીલ જામી હતી ઉપર
ને થોડી જૂની વેદનાઓની
ફૂગ બાઝી ગયેલી…
પડી રહેલા સમયની શેવાળમાં
લપેટાયેલી હતી..
એક પળ થયું નાખી દઉં પાછી
પણ તોયે એ તો હશે જ તળિયે!
ઠરી જશે ત્યાં પાછી …
એટલે છોડું કે ન છોડું એમ વિચારતી
હાથમાં પકડીને જ ઊંઘી ગઈ.
આંખ ખુલી ત્યારે હથેળીમાં
એક સફેદ પીંછું હતું ને
સૂરજનું કિરણ સીધું તે પર પડતું હતું.
– શીતલ મહેતા
ફેસબુક પર નજર ફેરવતો હતો એવામાં “કાલે કાળા તળાવમાંથી એક જૂની ઘટના ઉપાડી” આટલું જ એક કવયિત્રીના પ્રોફાઇલ પર વાંચ્યું અને આ બે પંક્તિઓએ આખી રચના વાંચવા મજબૂર કરી દીધો…
મધ્યભાગમાં થોડી મુખર થઈ ગઈ છે એ વાત બાદ કરીએ તો આખી રચના અદભુત થઈ છે…
મસ્ત છે આ મૌનની જાહોજલાલી,
એટલે ખપતા નથી શબ્દો શરાબી.
કંકુ ચોખાથી વધાવ્યાં સંસ્મરણ ત્યાં
આંખમાં વરસી ગયાં વાદળ અષાઢી.
જે અદાથી દૃશ્ય ઝીલાતું રહ્યું એ
જોઈને લાગે નજર જાણે નવાબી.
શાન છે સંધ્યા સમયના હોઠની કે,
કોઈએ ઉન્માદની લાલી લગાડી ?
કંટકોને રોકડું પરખાવવામાં,
ફૂલ થઈ જાશે હવે હાજરજવાબી.
– જિજ્ઞા ત્રિવેદી
ભાવનગરના કવયિત્રી જિજ્ઞા ત્રિવેદી એમનો બીજો ગઝલ સંગ્રહ “શુકન સાચવ્યાં છે” લઈને આવ્યાં છે. એક મજાની ગઝલ સાથે લયસ્તરોના આંગણે એમનું સસ્નેહ સ્વાગત છે.
આ વાયરાના તોફાને આવેલા વરસાદે ઉબંરની મર્યાદા તોડી;
એક બિંદુ ઝીલી ને આંખ એવી કુદી કે એણે આભ સાથે વાર્તા જોડી.
આ બારીમાં ટપકે છે ભીનું આકાશ
અને ચોમાસું છલકે ચોપાસ;
અહીં શેરીનાં દિવામાં એકલતા સળગે છે
ઉપર છે કાળું આકાશ.
આ પાણીનાં બાણ બધાં વિધેં ગુલાબને, ને આભે પણ કળીઓને તોડી.
એક બિંદુ ઝીલી ને આંખ એવી ઉગી કે એણે આભ સાથે વાર્તા જોડી.
વૃક્ષોની નજરોનું પાથરણું પાથરીને
ધરતી એ ઓઢી’તી લીલાશ,
આ વરસાદે પલળેલું એકાકી ઝાડ,
એમાં આજે પણ કોરું આકાશ.
આ ધોધમાર પાણીનાં વહેતાં પ્રવાહમાં પગલાં એ કેડી એક છોડી.
એક બિંદુ ઝીલી ને આંખ એવી ઉગી કે એણે આભ સાથે વાર્તા જોડી.
– ભાગ્યેશ જહા
પરંપરાગત વિષય છે પરંતુ માવજત સુંદર છે….
પાનખરોમાં પાન ખરે ને, ઝાડનો આખો વાન ખરે ને, ત્યારે સાલું લાગી આવે
જંગલને બાઝીને બેઠું, વ્હાલકડું એકાંત ખરે ને, ત્યારે સાલું લાગી આવે
વર્ષોથી પર્વત ચઢનારા માણસની ચારે બાજુ હો ખાઈ ખાઈ ને ઊંડી ખીણો
એક જ ડગલું બાકી હો ને અંતે એનું ધ્યાન ચળે ને, ત્યારે સાલું લાગી આવે
સામેની ફૂટપાથ ઉપર સૂતાં હો બાળક ભૂખ્યાં પેટે આંસુ પીને ઊના શ્વાસે
સામેની ફૂટપાથે કોઈ હોટલ આલીશાન મળે ને, ત્યારે સાલું લાગી આવે
તમે હોવ મુશ્તાક, તમારી તલવારો પર, દુશ્મનને પડકારી લાવો રણની વચ્ચે
હાથ જરા સરકાવો પાછળ, સાવ જ ખાલી મ્યાન મળે ને, ત્યારે સાલું લાગી આવે
-મુકેશ જોષી
શું બળકટ રચના છે !!! આ કવિ સતત મજબૂત રચના આપતા રહે છે…….
કોણે કહ્યું કે રસ્તે પથ્થર બહુ નડે છે
હો બૂટની જે અંદર કંકર બહુ નડે છે
પહોંચી નથી હું શકતો અંદર.. બહુ નડે છે
આ આસપાસ સ્થાપ્યા ઇશ્વર બહુ નડે છે
વિસ્તરવું રોડને છે, તરુવર બહુ નડે છે
ઊગવું છે તૃણને પણ ડામર બહુ નડે છે
નૌકાને આમ જો કે પાણી વગર ન ચાલે
એમાં જ એ ડૂબે છે, સાગર બહુ નડે છે
સાથી બની બનીને જોડાય જે શરૂમાં
યાત્રામાં એ જ સઘળાં આખર બહુ નડે છે
બાળક પડીને જ્યારે ઊભા થવાનું શીખે
જે હો સહાય કરવા તત્પર બહુ નડે છે
થઈને સહુના અંતે તો એકલું જ લાગે
જ્યાં પ્રેમ જોઈએ ત્યાં આદર બહુ નડે છે
– રઈશ મનીઆર
પરંપરાના મિજાજને જાળવીને ઉઘડતી મજાની ગઝલ.
બ્હાવરી આંખો, ન મટકી પાંપણો,
શું કહું, આવી પડી એવી ક્ષણો.
આંચ લાગે ને પીગળતો જાય છે,
મીણ સમ સંબંધ કેવો આપણો !
વાંચતા આંખોય શીખો લોકની,
આ શું લઈ ફરતા રહો છો દર્પણો ?!
પૂછ ના અવસર પછીની રિક્તતા,
બારસાખે બસ, સૂકા છે તોરણો.
છોડને તું પામવાની ઘેલછા,
બે ઘડીનો છે વિસામો આપણો.
લાગણીથી તરબતર ‘આસિર’ થયો,
એ હતા નજરોના ઠાલા કારણો.
– આસિફખાન ‘આસિર’
સુરતના શાયર આસિફખાન સ્વભાવે જેવા સરળ છે એવી જ ગઝલ પણ લઈને આવ્યા છે. આંખો-પાંપણોને અવાચક કરી દે એવી ક્ષણોની વાત મત્લામાં કરીને એ ગઝલના દરવાજા ઊઘાડે છે અને એ જ નજરોમાં મનગમતું પણ ઠાલું વાંચી લઈને તરબતર થઈ જવાની વાત સાથે મક્તા સુધી આપણને કવિ લઈ જાય છે. ગઝલની વચ્ચે પણ કવિ આંખોની વાત સરસ રીતે લઈ આવે છે. આપણે લોકોની આંખો વાંચવું ભૂલી ગયા છીએ. જ્યાં જઈએ ત્યાં આપણે દર્પણો જ લઈને જઈએ છીએ. બીજાને વાંચવા-સમજવાને બદલે દરેકમાં આપણે માત્ર આપણી જ જાતને શોધતા ફરીએ છીએ…
ટ્રેનની સાથે
શરૂ થૈ મુસાફરી
મારા મનની
*
ટ્રેનમાં છું ને
વિચારો ઘરના જ –
ઘરમાં જ છું.
*
ટ્રેન કહે, “હો
ખેડવી બીજી દિશા”,
પાટો બદલ.
*
સ્મરણ તારું
સફરમાં સાથે જ.
એની ટિકિટ ?
*
એવુંય બને
હૈયું સ્ટેશન વિના
ઊતરી પડે
*
ક્યાં પહોંચાશે
શી ખબર ? જિંદગી
ટ્રેન થોડી છે !
*
પાટાનો સાથ
છોડ્યો ને ટ્રેન તો
રઝળી પડી !
*
દોડતી ટ્રેન
થાકે નૈ, એમાં બેસી
થાકે છે લોકો
*
ટ્રેનની બંધ
બારી વિચારે… ઘણાં
દૃશ્યો ગુમાવ્યાં.
– કિરણસિંહ ચૌહાણ
વિવિધસૂત્રી વિચારો એક જ ગઝલમાં લખવાને ગઝલકાર ટેવાયેલા હોય છે. ભાગ્યે જ કોઈ ગઝલ મુસલસલ હોવાની. આવામાં એક લબ્ધપ્રતિષ્ઠ ગઝલકાર હાઈકુ જેવા સૂક્ષ્મ પ્રકારને હાથમાં લે અને એ પણ વિષય નક્કી કરીને તો કેવું! કિરણસિંહ ટ્રેન વિષયક હાઈકુઓની ટ્રેન દોડાવે છે એ વાત પોતે જેટલી રોચક છે એથી વધુ આ હાઈકુઓમાંથી ઊભરી આવતી કવિતાઓ વધુ રોચક અને રોમાંચક છે. બધા જ હાઈકુ આસ્વાદ્ય થયા છે…
પારદર્શક લગાવ રાખું છું,
વાયુ જેવો સ્વભાવ રાખું છું.
પાર જઈને હું ત્યાં કરું પણ શું?
બસ હું તો તરતી નાવ રાખું છું.
ખોળિયામાં હવે નથી સીમિત,
કોઈમાં આવજાવ રાખું છું.
રસ પડે તો પતંગિયું થઈ આવ,
ફૂલ જેવો હું ભાવ રાખું છું.
જીવું છું એવું લાગે એથી તો,
રોજ થોડો તનાવ રાખું છું.
મૂળ પકડાઈ જાય પીડાનું,
એથી તાજા હું ઘાવ રાખું છું.
ક્યાંક છલકાઈ જાઉં ના એથી,
હું મને ખાલી સાવ રાખું છું.
– મહેશ દાવડકર
ખ્યાલ રાખ્યો નથી જયારે મેં અપેક્ષા કરતાં,
ત્યારે તું કેમ ડરે છે મને શિક્ષા કરતાં.
પ્રેમ પારખ નહીં, ચૂપચાપ સ્વીકારી લે, બસ,
ક્યાં તને આવડે છે એની પરીક્ષા કરતાં.
લાગણી પણ કહો શું કામ ડરે બુદ્ધિથી,
એ તો વધતી જ ગઈ તારી સમીક્ષા કરતાં.
હું જ મળવાના બધા માર્ગને સંકેલી લઉં,
તારો તો જીવ નહીં ચાલે ઉપેક્ષા કરતાં.
તારા ઘરમાંથીય ફરક બહુ નથી મારા ઘરથી,
ત્યાંય બેસી રહ્યો’તો તારી પ્રતીક્ષા કરતાં.
-જવાહર બક્ષી
ગઝલ પસંદ કરી લીધી એના ચોથા શેરને લીધે !! વાતનું ઊંડાણ તો જુઓ !! શુદ્ધ પ્રેમ !!!
જાતથી બ્હાર નીકળાયું છે,
કેટલું વિસ્તરી જવાયું છે !
મુઠ્ઠી ખોલીને ખૂબ રાજી છું,
મુક્ત અંધારથી થવાયું છે.
ટીકા કરવાનું છોડ, ટેકો કરે,
એ પૂજા કરતાં પણ સવાયું છે.
આપણી પાસે શું હતું પહેલાં ?
ને શું હજુ સંઘરી શકાયું છે ?
આવો, પરવાનગી વગર આવો,
જે રીતે સ્વપ્નમાં અવાયું છે.
ધૂળ ચાલી ગઈ પવન સાથે,
કાંકરાથી રહી જવાયું છે.
– નીલેશ પટેલ
સરળ ભાષા. મજાની વાત. સુંદર ગઝલ. બધા જ શેર મનનીય.
સૌ સતત બેલગામ દોડે છે,
રામ જાણે શું કામ દોડે છે ?
દોડવું થઈ ગયું વ્યસન એવું,
ઊંઘમાં પણ તમામ દોડે છે.
પીઠ પર સૂર્ય સળગતો મૂકી,
સ્વપ્નનાં સૌ ગુલામ દોડે છે.
થોભશું તો રહી જશું પાછળ,
ગામનાં ગામ આમ દોડે છે.
મૂળમાં એય બળદ ઘાંચીના,
રોજ જે ચારધામ દોડે છે.
લક્ષ્યની કે ખબર દિશાની ક્યાં ?
દોડવું છે દમામ, દોડે છે.
– હર્ષ બ્રહ્મભટ્ટ
સ્વયંસ્પષ્ટ ગઝલ… કયા શેરને હાથમાં લેવો અને ક્યાને પડતો મૂકવો એ નક્કી કરવું દોહ્યલું થઈ પડે.
આવ્યાં છે આજ વાદળ દુનિયાને ન્યાલ કરવા,
આકાશની સભામાં મસ્તીધમાલ કરવા…
તડકાની ગેંગ કરતી દાદાગીરી ઉનાળે,
ઘૂસી ગયાં છે વાદલ સામે બબાલ કરવા…
કાળાશ આભનીયે ધોવાઈ થાય ઉજળી,
ચમકે છે વીજળીઓ ‘સત્ શ્રી અકાલ’ કરવા…
આંખો મહીંનું કાજળ આષાઢ થઈ વહે છે,
વિરહીજનોના મનને ભીનાં રૂમાલ કરવા…
બાળકની આંગળીશાં ફોરાં પડે છે ટપટપ,
દાદાની ટાલ ઉપર હળવેથી વહાલ કરવા…
ક્યાં, કેટલી ને કેવી, ક્યારે થઈ છે વૃષ્ટિ
પલળો, તમે જવા દો ખોટા સવાલ કરવા…
– ઋશીરાજ જાની
કવિતામાં એકની એક વાતો અને એકના એક કલ્પનો માણી-વાંચીને આપણું મન ઘણીવાર ઓચાઈ જતું હોય છે. ઘણીવાર એવુંય લાગે કે આટલું બધું લખાઈ ચૂક્યું છે આ દુનિયામાં. હવે નવું કોઈ શી રીતે લખે ? પણ ક્યારેક આવી ગઝલ નજરે ચડે ત્યારે દસે આંગળીએ કવિ અને કવિતાના બલાયાં લેવાનું સહેજે મન થઈ આવે. જેટલી “ફ્રેશ” ગઝલ ! આ કવિનું નામ પણ મેં પહેલવહેલીવાર જ જાણ્યું પણ ફીદા ફીદા થઈ જવાયું…
અમે કાગળ લખ્યો’તો પહેલવહેલો
છાનો છપનો કાગળ લખ્યો’તો પહેલવહેલો
કસ્તુરી શબ્દોને ચંદનમાં ઘોળ્યા’તા
ફાગણિયો મલક્યો જ્યાં પહેલો … છાનો છપનો
સંબોધન જાણે કે દરિયાનાં મોજાંઓ
આવી આવીને જાય તૂટી
સંબોધન છોડીને કાગળ લખ્યો
ભલે કાગળમાં એક ચીજ ખુટી
નામજાપ કરવાની માળા લઈ બેઠા ને, પહેલો મણકો જ ના ફરેલો …છાનો છપનો
પહેલા ફકરાની એ પહેલી લીટી તો
અમે જાણી બુજીને લખી ખાલી
બીજામાં પગરણ જ્યાં માંડ્યા તો
લજ્જાએ પાંચે આંગળીઓને ઝાલી
કોરો કટ્ટાક મારો કગળ વહી જાય, બે’ક લાગણીનાં ટીપાં તરસેલો…છાનો છપનો
ત્રીજામાં એમ થયું લાવ લખી નાખીએ
અહીંયાં મઝામાં સહુ ઠીક છે
અંદરથી ચૂંટી ખણીને કોઈ બોલ્યું :
સાચું લખવામાં શુ બીક છે
હોઠ ઊપર હકડેઠઠ ભીડ હતી શબ્દોની,ને ચોકિયાત એક ત્યાં ઊભેલો….છાનો છપનો
લખિતંગ લખવાની જગ્યાએ ઓચિંતું
આંખેથી ટપકયું રે બિંદુ
પળમાં તો કાગળ પર માય નહીં એમ
જાણે છલકેલો લાગણીનો સિંધુ
મોગરાનું ફૂલ એક મૂકીને મહેકંતા શ્વાસ સાથ કાગળ બીડેલો…. છાનો છપનો
– મુકેશ જોષી
વિષયની માવજત તો જુઓ !!!!!!
ફુલ કેરા સ્પર્શથી પણ દિલ હવે ગભરાય છે,
એને રુઝાયેલા ઝખ્મો યાદ આવી જાય છે,
કેટલો નજીક છે આ દુરનો સંબંધ પણ,
હું હસું છું એકલો એ એકલા શરમાય છે.
કોઈ જીવનમાં મરેલા માનવીને પુછજો,
એક મૃત્યૃ કેટલા મૃત્યૃ નિભાવી જાય છે.
આ વિરહની રાત છે તારીખનું પાનું નથી,
અહીં દિવસ બદલાય તો આખો યુગ બદલાય છે.
એક પ્રણાલીકા નિભાવું છું,લખું છું ‘સૈફ’ હું,
બાકી ગઝલો જેવું જીવન હવે ક્યાં જીવાય છે
– ‘સૈફ’ પાલનપુરી
