લક્ષ્મી ડોબરિયા શ્રેણીમાંના બધા પોસ્ટ (કક્કાવાર), સંપૂર્ણ પોસ્ટ માટે ક્લીક કરો.
August 1, 2019 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગીત, લક્ષ્મી ડોબરિયા
ઝાડ દિલાસો વાવે
સધિયારો દેવાને બાહુ ડાળ તણાં લંબાવે
પાન સમયસર ખરી પડે ને ખુદનું માન વધારે
કૂંણી કૂંપળ ટાણે આવી ડાળનું હૈયું ઠારે
વાસંતી ને વૈશાખી પળ પોંખી લે સમભાવે
ઝાડ દિલાસો વાવે
ચૈતરની લૂને પણ દઈ દે શીતળતા વરણાગી
તડકાને ઝીલવાની કિંમત ક્યાંય કદી ના માંગી
સ્થિર થઈ વધવાના નુસખા આમ મને સમજાવે
ઝાડ દિલાસો વાવે
નિજના વૈભવને સ્હેજે મોસમના રાગે ઢાળે
વાત-વિસામો સહુનો થાવા મૂળને ઊંડા ગાળે
માળાના ધબકાર સુણી શણગાર એ સોળ સજાવે
ઝાડ દિલાસો વાવે
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
પ્રથમ પંક્તિ જ વિચારતાં કરી દે એવી છે. ઝાડને તો કોઈ વાવે અને ઝાડ ઊગે. પણ અહીં તો ઝાડ દિલાસો વાવી રહ્યું છેઅને ચારે દિશાઓમાં લંબાઈ રહેલી ડાળીઓ જાણે કે સધિયારો દેવા માટે ફેલાવેલી બાહુ છે. વૃક્ષના પાન ‘રિટાયર’થવાની ઉંમર થાય પછી પણ ટકી રહેવાની જિદ કદી કરતાં નથી. એ આવનારાંઓ માટે માર્ગ પ્રશસ્ત કરી આપીને પોતાના અસ્તિત્વનું માન વધારે છે. વૃક્ષની ફિલસૂફી ગીતમાં બહુ સુંદર રીતે કવિએ ઉજાગર કરી છે. આપણે એની પાસેથી કંઈ ધડો કદી લઈશું ખરાં?
લયસ્તરોના આંગણે કવયિત્રી લક્ષ્મી ડોબરિયા અને એમના તરોતાજા ગીતસંગ્રહ ‘છાપ અલગ મેં છોડી’નું સહૃદય સ્વાગત છે…
Permalink
July 21, 2017 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
એની તરફ નહીં તો ખુદની તરફ વળાશે.
સંભાવના ઘણી છે પગલું ભર્યું છે ત્યારે.
આથી વધુ ખુલાસો, શું હોય લાગણીનો ?
મેં મૌન જાળવ્યું છે સંવાદ સાધવાને.
કંઈ પણ નથીનો મહિમા આ વાતથી વધ્યો કે..
ખાલીપો છે જરૂરી એક વાંસળીના માટે.
દાવા-દલીલ વિના સાબિત કરે છે હોવું,
ફૂલો ને પાંદડાંઓ નોખો મિજાજ રાખે.
આ નામ ને આ સુરખી, પીછાંની જેમ ખરશે,
ઓળખ જો આપવી હો, ટહુકા જ કામ આવે.
ગમતી બધી કથાનો આ સાર સાંપડ્યો છે,
દૂરી છે એટલે તો રહેવાયું પાસપાસે.
નોખી અદાથી અહિંયા રંગોએ રંગ રાખ્યા,
ચૈતર છે લાલ-પીળો, આષાઢ ભીનેવાને.
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
પગલું ભરવું જ જરૂરી છે. બધા જ સિગ્નલ લીલા થઈ જવાની રાહમાં ઘરે બેસી રહેનાર ક્યાંય પહોંચી શકતો નથી. પહેલું પગલું ભરવું જ અઘરું છે. ચારેતરફથી વીંટળાઈ વળેલા સામાજિક-પારિવારિક બંધનોને ત્યજીને તમે આગળ વધો છો એની ખાતરી ન હોય તો એ પગલું જ ભરી શકાતું નથી. પણ એ પગલું એકવાર ભરી લીધું એટલે એટલું નક્કી છે કે મંઝિલ મળ્યા વિના નહીં રહે. આ ‘એ’ એ પ્રિયજન પણ હોઈ શકે અને ઈશ્વર પણ હોઈ શકે. આ ‘એ’ અગર નહીં મળે તો કમ સે કમ પોતાની જાત તો હાંસિલ થશે જ થશે, જેને આપણે દુન્યવી મથામણો અને પળોજણોમાં વરસોથી સાવ ભૂલી બેઠા છીએ. અને આખરે ‘એ’ અને ‘આ’ – બંને પણ એક જ છે ને! પ્રિયજન/ઈશ્વર મળી જાય એ ઘડી ‘સ્વ’ પણ મળી જ જશે ને…
આખી ગઝલ જ ઉત્તમ થઈ છે…
Permalink
March 4, 2017 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
સરવાળા, બાદબાકી ની જ્યાં શક્યતા નથી.
એ વાતને વધારવામાં પણ મજા નથી.
ડૂમાને જ્યારથી અહીં વાંચી ગયું છે કોઈ,
આંસુના ત્યારથી મેં ખુલાસા કર્યા નથી.
હું આંખ આડા કાન ભલે ને કરી લઉં,
કેવી રીતે કહું કે ગમા-અણગમા નથી.
જાહોજલાલી ખુદને મળો એવી ના રહી,
વૈભવની વચ્ચે ખાલી ખૂણાની મતા નથી.
કોઈના થઈ ગયા પછી આ વાત માની કે,
દાવા, દલીલ માટે હૃદયમાં જગા નથી.
હું તો ગઝલ છું, કોઈ ઝીણી ક્ષણમાં અવતરું,
વાંચી, લખી શકો તમે એ વારતા નથી.
આવે ને જાય એમાં ઘડે ઘાટ અવનવા,
સપના હો કે વિચાર હો એળે જતા નથી.
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
આગળ ન વધી શકાય કે પાછળ ખસી ને શકાય, જ્યાં કોઈપણ પ્રકારની શક્યતાનો શૂન્યાવકાશ જ હોય એ વાતને વધારીને શો ફાયદો? આપણા સમગ્ર અસ્તિત્વને એવી રીતે ભરી દે કે આપણી પોતાની જાતને મળવા માટે એક ખૂણો પણ ન બચે એ જાહોજલાલી, એ વૈભવનો અર્થ શો? દાવા-દલીલ વિના કહી શકાય કે સરવાળે ઝીણી ક્ષણે અવતરેલી આ ગઝલમાં એકય શેર એળે જાય એવો નથી.
Permalink
October 9, 2015 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
આમ ભરચક આમ ખાલી,
મન તો છે જાદૂઈ પ્યાલી.
એ હતી નવજાત તો યે,
વાત આખી રાત ચાલી.
છે સવાલો સાવ નક્કર,
પણ, જવાબો છે ખયાલી.
ઘાસની લીલી સભા પર,
શ્વેત ઝાકળની છે લાલી.
સાત પગલા મેં ભર્યા છે,
ખુદની દુ:ખતી રગને ઝાલી.
તું ગણિત એવું ગણે કે,
મૂડી મુદ્લ, વ્યાજ પાલી.
કેફિયત મારી સૂણીને,
આ ગઝલ પણ ફૂલી-ફાલી.
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
અન્ય કવિઓ સાથે ભાગીદારીમાં બબ્બે સંગ્રહ આપ્યા બાદ રાજકોટના કવયિત્રી લક્ષ્મી ડોબરિયા પોતાનો પ્રથમ સ્વતંત્ર ગઝલસંગ્રહ “તાસીર જુદી છે” લઈને આવ્યા છે. સંગ્રહમાંથી એક મજાની ગઝલ આપ સહુ માટે…
લયસ્તરો તરફથી કવયિત્રીને હાર્દિક અભિનંદન અને શુભકામનાઓ…
Permalink
May 2, 2015 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
મનને હું હાથમાં જ રાખું છું !
એ જ એનો ઈલાજ રાખું છું !
આ સહજ થઈ જવાનો રસ્તો છે,
આજમાં ખાલી આજ રાખું છું !
નોખી રીતે તરસને પોંખી છે,
હું અષાઢી મિજાજ રાખું છું !
સાંભળ્યું મૌનને તો લાગ્યું કે –
હું યે મારો અવાજ રાખું છું !
થાય છે ત્યાં સવારનો મહિમા,
જ્યાં વધાવીને સાંજ રાખું છું !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
ગઝલના પહેલા ચાર શેર તો જાણે મરીઝનો આત્મા કવયિત્રીમાં પ્રવેશ્યો હોય એવા ઉત્તમ… સરળ બાનીના તીરથી માર્મિક લક્ષ્યવેધ !
Permalink
December 19, 2014 at 1:20 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
શું કહું કે કેટલા સુંદર હતા !
સાવ સાચા હોઠ પર ઉત્તર હતા !
મેં અહમ્ હળવેકથી છોડ્યો અને,
થઈ ગયા આષાઢ જે ચૈતર હતા !
હાથ ના પકડે હકીકત તોય શું ?
સ્વપ્ન જન્મ્યાં ત્યારથી પગભર હતાં !
આજના સંદર્ભમાં તાજા છતાં,
દર્દના કારણ ઘણાં પડતર હતાં !
ના જવાયું સાવ નજદીક એમની,
એ ઉપર થોડા, ઘણાં અંદર હતા !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
સાદ્યંત સુંદર રચના…
Permalink
October 24, 2014 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
નાની અમથી વાત પર,
જાય છે સૌ જાત પર !
રહે અધૂરું સ્વપ્ન તો,
વાંક આવે રાત પર !
આ સમય લીલા કરે,
ઘાત-પ્રત્યાઘાત પર !
જીતની સંભાવના,
હોય છે સૌ મ્હાત પર !
ધારણા જન્મે-મરે,
થઈ ગયું કે થાત પર !
બોલવા દે મૌનને,
ભીતરી જજબાત પર !
અંત હળવો થઈ જશે,
ભાર દે શરૂઆત પર !
-લક્ષ્મી ડોબરિયા
ટૂંકી બહેરની મજેદાર રચના. “આમ થઈ ગયું” કે “આમ થાત તો”ના અર્થઘટન પર જન્મતી-મરતી ધારણાવાળો શેર શિરમોર…
Permalink
October 11, 2013 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
છીપ-મોતીની કણસ, મેં સાચવી છે !
બંધ મુઠ્ઠીની જણસ, મેં સાચવી છે !
ઝાંઝવા દોડ્યા હતા મીટાવવા..પણ,
સાત દરિયાની તરસ, મેં સાચવી છે !
ફૂલ, કૂંપળ, પાંદડા..તેં સાચવ્યા, ને –
પાનખર વરસો-વરસ, મેં સાચવી છે !
લાલ-પીળા રંગ ઘોળી ને..નજરમાં,
સાંજની પીડા સરસ, મેં સાચવી છે !
આ કલમ, કાગળ અને એકાંત જેવી
બસ, અમાનત આઠ-દસ, મેં સાચવી છે !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
આ ગઝલ વાંચો અને ભીતર સાચવી રાખેલી “વાહ” અનાયાસ સરી ન પડે તો જ નવાઈ… બધા જ શેર અદભુત! મત્લા અને મક્તા તો ભઈ, તોબા !
Permalink
January 31, 2013 at 2:08 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
ભાર ખાલી ક્ષણનો કાયમ હોય છે !
કાં પછી સમજણનો કાયમ હોય છે !
ટાઢ, તડકો, ઝાંઝવા ને થોરથી,
દબદબો તો રણનો કાયમ હોય છે !
કોરું મન, તરસ્યા નયન, વહેતો સમય..
પ્રશ્ન બસ આ ત્રણનો કાયમ હોય છે !
ચાસ ચહેરા પર સમય પાડે અને-
વાંક કાં દરપણનો કાયમ હોય છે ?
સાવ સાચી વાત કરવી હોય પણ,
ડર સવાયા ‘પણ’નો કાયમ હોય છે !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
કેટલીક ગઝલો વાંચીએ અને આખો દિવસ સુધરી ગયાનું અનુભવાય… એક genuine poetry હાથમાં આવે ત્યારે એક આખો ખજાનો જડી આવ્યાનું અનુભવાય… આ ગઝલ વાંચો.. ફરી ફરીને વાંચો.. અને જુઓ, કે તમારી અંદર શાતાની લહેરખી દોડે છે કે નહીં?!
Permalink
May 25, 2012 at 1:26 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
એક ઝીણી ક્ષણ મને વાગી હતી !
મેં મુલાયમ વેદના માંગી હતી !
હાથતાળી આપશે નો’તી ખબર
મેં સમયની ચાલને તાગી હતી !
આંગળી મેં શબ્દની પકડી અને
રેશમી સંવેદના જાગી હતી !
મેં વિષાદી સાંજને ચાહી જરા
તો ઉદાસી રીસમાં ભાગી હતી !
લાલસા તેં હૂંફની રાખી અને
મેં અપેક્ષા સ્નેહની ત્યાગી હતી !
એટલે સપનાં ફરી આવ્યા નહીં
પાછલી આ રાત વૈરાગી હતી !
લાગણી થૈ ગઈ હરણ, ને એ પછી
પ્યાસ મૃગજળની મને લાગી હતી !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
એક મજાની ગઝલ, મારી જરાય નોંક-ઝોંક વિના !
Permalink
April 14, 2012 at 3:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
મનગમતી ક્ષણ તડકે મૂકી !
પોત નવું વણ તડકે મૂકી !
હાશ કરી મન હેઠું બેઠું,
ભીતર ના વ્રણ તડકે મૂકી !
શુભ-ફળના સંકેત ગણું છું,
તેર તણાં ત્રણ તડકે મૂકી !
દરિયો મેઘ થઈ ના વરસ્યો ,
તો પીધું રણ તડકે મૂકી !
પગભર થાશે એ આશાએ ,
કાચી સમજણ તડકે મૂકી !
ખાલી થઈને થ્યું ભીનું મન ,
કોરા સગપણ તડકે મૂકી !
દુઃખ ઉચક્યું છે ડાબા હાથે ,
તારણ, કારણ તડકે મૂકી !
રોજ હવે ઊગાડું અવસર ,
તિથિ ને તોરણ તડકે મૂકી !
હું ગઝલો થી આપું ઓળખ ,
ધારા-ધોરણ તડકે મૂકી !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
નાની બહેરની ગઝલમાં તડકે મૂકી જેવી અઘરી રદીફ લઈ ચુસ્ત અને આટલા બધા કાફિયા સાથે કામ પાર પાડી મોટાભાગના શેર સંતર્પક આપવા એ કંઈ આસાન કામ છે? શું કહો છો?
Permalink
October 9, 2010 at 1:36 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
કાં અધૂરી છોડ, અથવા…
વાત પૂરી જોડ, અથવા…
ત્યાંથી સમજણ થાય પગભર,
જ્યાંથી આવે મોડ, અથવા…
રીત ને રિવાજમાંથી,
કાઢ નોખા તોડ, અથવા…
નામ કે ઉપનામ માટે,
જિંદગીભર દોડ, અથવા…
છે સખત એ તારવી લૈ,
પળના મોતી ફોડ, અથવા…
હા, લગાવી લે હવે તું,
શૂન્ય માટે હોડ, અથવા…
જે નિયમનો ભાર લાગે,
બે-ધડક એ તોડ, અથવા…
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
કેટલીક રદીફ ગઝલ અને ગઝલકારની શક્તિનો પૂરેપૂરો નિચોડ કાઢી લે એવી હોય છે. આ ટૂંકી બહેરની ગઝલ એવી જ એક પરીક્ષા છે. અથવા જેવી અડધેથી છૂટી જતી રદીફ વાપરવી, નિભાવવી અને એક જ વાક્યમાંથી બે વાક્ય જન્માવવાનો સફળ પ્રયોગ કરવો એ સોયની અણી પર બેસીને કવિતા લખવા જેવું કામ છે. દરેક અથવા પછી એક નહીં લખાયેલું વાક્ય આખેઆખું વાંચી શકાય છે… કવયિત્રીને સો સો સલામ !
Permalink
April 9, 2010 at 12:30 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
શું કહું કે કેટલા સુંદર હતા !
સાવ સાચા હોઠ પર ઉત્તર હતા !
મેં અહમ્ હળવેકથી છોડ્યો અને,
થઈ ગયા આષાઢ, જે ચૈતર હતાં !
હાથ ના પકડે હકીકત તોય શું ?
સ્વપ્ન જન્મ્યા ત્યારથી પગભર હતાં !
આજના સંદર્ભમાં તાજા છતાં –
દર્દના કારણ ઘણાં પડતર હતાં !
ના જવાયું સાવ નજદીક એમની;
એ ઉપર થોડાં, ઘણાં ભીતર હતાં !
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
રાજકોટના કવયિત્રીની સરળ બાનીમાં સંતર્પક ગઝલ… સંબંધમાંથી અહમનો સૂર્ય હટી જાય તો ચૈત્રના તાપની જગ્યાએ અષાઢની ભીનપ અનુભવાય. દુઃખ-દર્દના કારણોના મૂળ તો સદીઓથી એના એ જ હોય છે પણ તોય કોઈ દર્દ કદી વાસી લાગતું નથી… ખરું ને?
Permalink
June 3, 2007 at 12:40 AM by વિવેક · Filed under ગઝલ, લક્ષ્મી ડોબરિયા
છીપ મોતીની કણસ મેં સાચવી છે,
બંધ મુઠ્ઠીમાં જણસ મેં સાચવી છે.
ઝાંઝવા દોડ્યા હતા મીટાવવા પણ,
સાત દરિયાની તરસ મેં સાચવી છે.
ફૂલ, કુંપળ, પાંદડા તે સાચવ્યા ને,
પાનખર વરસોવરસ મેં સાચવી છે.
લાલ–પીળા રંગ ઘોળીને નજરમાં,
સાંજની પીડા સરસ મેં સાચવી છે.
આ કલમ, કાગળ અને એકાંત જેવી,
બસ, અમાનત આઠ–દસ મેં સાચવી છે.
– લક્ષ્મી ડોબરિયા
ટાઈપસૌજન્ય : સાગરિકા પટેલ, વેરાવળ
Permalink
