ઊઠબેસ – અનામી (અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી)
આ આવી એ જો !
વસ્ત્રવાઘા ?
શિર પરે રહી જીરણ જર્જર કામળી;
કૈં ભૂષણો ?
નહીં કંઠ મણકા વીશ પૂરા
(વાનથી પણ શામળી) –
ને તોય રસીલી મંડળી
મુગ્ધા-પ્રવેશે
ઊઠબેસે
શી બની ગઈ આકળી.
– અનામી (અપભ્રંશ)
અનુ. હરિવલ્લભ ભાયાણી
સ્ત્રીસૈંદર્ય કોઈ પણ ભાષા અને કોઈ પણ સંસ્કૃતિમાં હંમેશા કેન્દ્રસ્થાને રહ્યું છે. અપભ્રંશ ભાષાના કોઈ એક અનામી કવિની શૃંગારરસની કવિતાનો આ અનુવાદ કેટલા ઓછા શબ્દોમાં આ વાત કેવી ઉજાળી આપે છે ! કવિતાની પહેલી પંક્તિમાં માત્ર ચાર શબ્દો અને પાંચ જ અક્ષરોમાં કવિ એક આખું શબ્દચિત્ર ખડું કરી આપે છે. આ શબ્દની શક્તિ છે…
અને આવનારી સ્ત્રી પણ કેવી? વસ્ત્રોના નામે માથે એક જીર્ણ ફાટેલી કામળી અને ગળામાં પૂરા વીસ મણકાંય ન હોય એવી માળા… વાનેય શામળો પણ તોય એની ઊઠબેસ મંડળી પર કેવી અસર છોડી જાય છે!
vishwadeep said,
March 27, 2010 @ 7:14 AM
મુગ્ધા-પ્રવેશે
ઊઠબેસે
શી બની ગઈ આકળી.
સુંદર રચના..સુંદર અનુવાદ.
Panna Naik said,
March 27, 2010 @ 10:06 AM
નાનું સુંદર કાવ્ય. કામળી, શામળી, મંડળી, આકળી – અંત્યાનુપ્રાસો અનુવાદકની કાવ્યસૂઝ દર્શાવે છે. વિવેકભાઈ, સરસ પસંદગી.
પન્ના નાયક
pragnaju said,
March 27, 2010 @ 4:19 PM
સત્યનો રણકો સૌને દેખાય છે. તત્કાલીન સમાજમાં જે રૃઢિવાદ તેમજ જુદા જુદા વાડા હતા તેનો તેમણે વિરોધ કર્યો હતો. પ્રભુભક્તિ અને સમાજ કલ્યાણ એ બંને બાબતો તેમના જીવનનું મુખ્ય
લક્ષ્ય હતું.પ્રેમપૂર્વક લેવાયેલું એક જ વારનું રામનામ ,તે રામ આજ
શિર પરે રહી જીરણ જર્જર કામળી;
કૈં ભૂષણો ?
નહીં કંઠ મણકા વીશ પૂરા
(વાનથી પણ શામળી)
ધવલ said,
March 27, 2010 @ 11:22 PM
એક લયબદ્ધ લસરકા જેમ સરતું કાવ્ય !
Pancham Shukla said,
March 31, 2010 @ 11:45 AM
ટચૂકડું પણ ‘વાહ’ નીકળી જાય એવું કાવ્ય. મને ભાયાણી સાહેબે કરેલા સંસ્કૃત/પ્રાકૃત સુભાષિતોના અનુવાદ આમેય પ્રિય છે. વર્ષો પહેલાનાં નવનીત સમર્પણમાં આનો અદભૂત ખજાનો પડેલો છે.