એકધારો સો વરસ ગાતો રહ્યો,
જિંદગીની હું તરસ ગાતો રહ્યો;
વેદનાની ચીસને મેં જાળવી,
લોક સમજ્યા કે સરસ ગાતો રહ્યો.
મનહરલાલ ચોક્સી

ટેકરીને – કરસનદાસ લુહાર

ઊભી થા આળસુની પીર અલી ટેકરી!
.                        ચાલ, હવે ઝાલકોદા’ રમીએ;
પોરો ખાવાને ભલે બેઠો પવન
.                        ઊઠ, લ્હેરખીની જેમ બેઉ ભમીએ!

ખંખેરી નાખ તારો બેઠાડુ થાક,
.                        નાખ પથ્થ૨ની સાંકળોને તોડી,
ઘાસલ મેદાનોમાં એવું કંઈ દોડ,
.               અરે એવું કૈં દોડ,
.                        સરે લીલાછમ દરિયામાં હોડી!
ઝરણાંના ઘૂઘરાઓ પગમાં બાંધીને
.                        ચાલ, રણવગડે ભીનું ઘમઘમીએ!
.                                                         – ઊભી થા૦

તું કહે તો વાયુ થઈ ડાળી ૫૨ બેસું
.                        ને મર્મ૨નું જંતર હું છેડું :
ઊભે વરસાદ તારે હોય જો પલળવું તો
.                        આખો આષાઢ તને રેડું,
સૂરજ ફેંકે છે કૂણાં કિરણોનાં તીર
.                        ચાલ, સામી છાતીથી એને ખમીએ!
.                                                         – ઊભી થા૦

– કરસનદાસ લુહાર

સંવેદન તો દરેક અનુભવે… પણ જનસંવેદનથી મનસંવેદન નોખું તરી આવે ત્યારે કદાચ કવિતા થાય. પ્રકૃતિ તો એના નાનાવિધ સ્વરૂપે આપણા સહુની સન્મુખ સતત આવતી જ રહે છે, પણ જેનું હૈયું સચરાચરના સ્પંદ અનુભવતું હોય એ જ એની સાથે ગુફ્તેગૂ માંડી શકે. અહીં લીલીછમ ટેકરી સાથે કવિ મજાની ગોઠડી માંડે છે. સર્જન થયું એ દિવસથી ટેકરીના નસીબમાં સ્થિરતા સિવાય બીજું કશું લખાયું જ નથી. પણ કવિ એને આળસુની પીર કહીને ઊભા થવાનું આહ્વાન કરે છે. ને આટલું ઓછું હોય એમ પકડદાવની રમત રમવા પણ નિમંત્રે છે. વહેવું જેની નિયતિ છે એવો પવન ભલે થાક ખાવા બેઠો હોય, પણ આપણે તો લહેરખીની જેમ ભમીશું એમ કહીને કવિ ટેકરીને લલચાવે પણ છે. સદીઓથી એક જ સ્થાને બેસી રહેવાનો થાક અને માથે પડેલા પથ્થરો જાણે બાંધી રાખતી સાંકળ ન હોય એમ એને તોડીને ઘાસના મેદાનોમાં ટેકરી દોડતી હોય ત્યારે લીલાછમ દરિયામાં તરતી હોડી જેવી જ ભાસશે ને! પણ ટેકરીને સજીવન થઈ રમતમાં જોડાવાની ઇચ્છા જો હજીય ન થતી હોય તો કવિ બાળકને ચોકલેટથી લલચાવીએ એમ પ્રલોભનો પણ આપે છે. ટેકરીના કહેવા પર કવિ વાયુ થઈ ડાળી પર બેસીને પર્ણોની મર્મરનું જંતર વગાડી એને રાજી કરવા પણ તૈયાર છે અને ટેકરીને વરસાદમાં નહાવાની ઇચ્છા હોય તો આખો અષાઢ એના પર રેડી આપવા પણ તત્પર છે. ટેકરી સાથેની રમત જોઈ ન શકતો સૂરજ તડકાના તીર ફેંકે છે. ચોમાસાની ઋતુમાં આ કિરણો કૂણાં જ હોય એ તો બરાબર પણ ટેકરીની સાથે ભાઈબંધી કરી હોવાથી કવિ ટેકરીની સાથે મળીને આ કિરણોનાં તીર સામી છાતીએ સાથે ઝીલવા માંગે છે એ વાત આપણને સ્પર્શ્યા વિના રહેતી નથી.

5 Comments »

  1. Pragnaju said,

    September 7, 2023 @ 5:31 AM

    કવિ શ્રી કરસનદાસ માણેકનુ અદ્ભુર અભિવ્યક્તીનુ સુંદર ગીત
    ડૉ વિવેકનો સ રસ આસ્વાદ
    યાદ આવે આ જ કવિશ્રીનુ મધુરું ગીત
    આખા ડિલે ઊઠી આવ્યા
    જળના ઝળહળ સૉળ,
    એક ટેકરી પહેલુંવહેલું
    નાહી માથાબોળ… !

    સાવ અચાનક ચોમાસાએ
    કર્યો કાનમાં સાદ…
    અને પછી તો ઝરમર ઝરમર
    કંકુનો વરસાદ !
    દસે દિશાઓ કેસૂડાંની
    થઈ ગઈ રાતીચોળ
    એક ટેકરી પહેલુંવહેલું
    નાહી માથાબોળ… !

    ભીનો મઘમઘ મૂંઝારો
    ને પરપોટાતી ભીંત,
    રૂંવેરૂંવે રણઝણ રણઝણ
    મેઘધનુનાં ગીત
    શ્વાસોચ્છ્વાસે છલ્લક
    કુમકુમ કેસરિયાળી છૉળ,
    એક ટેકરી પહેલુંવહેલું
    નાહી માથાબોળ… !

  2. મીતાબેન રણછોડસિંહ રાઠોડ said,

    September 7, 2023 @ 1:23 PM

    સમ સંવેદના અનુભૂતિ થાય એવો રસાસ્વાદ કરાવ્યો છે.ખૂબ સરસ .🙏

  3. Bhupendra said,

    September 7, 2023 @ 2:14 PM

    વાહ કવિ વાહ ટેકરી ને દોડાડવી એવો વિચાર જ અદભુત છે અને પછી એને સાથ આપવો!!અને વરસાદ માં? વાહ

  4. Poonam said,

    September 26, 2023 @ 11:27 AM

    પોરો ખાવાને ભલે બેઠો પવન.
    ઊઠ, લ્હેરખીની જેમ બેઉ ભમીએ!
    – કરસનદાસ લુહાર – 👌🏻
    Aaswad saras !

  5. Vishakha Mothiya said,

    February 20, 2024 @ 3:16 PM

    Excellent…

RSS feed for comments on this post · TrackBack URI

Leave a Comment