રહસ્યો – ડેની એબ્સે – અનુ: જગદીશ જોષી
રાત્રે, હું જાણતો નથી હોતો હું કોણ છું
જ્યારે સ્વપ્નમાં હોઉં, જ્યારે હું સૂતો હોઉં.
જાગતાં, મારો શ્વાસ થંભાવું છું ને સાંભળી રહું છું;
દીવાલની પાછળની બાજુને ખણે છે એક કઠણ નખ.
મધ્યાહૂને, સૂર્યથી ઝળાંહળાં ઓરડામાં પ્રવેશું છું
વગર કારણે બળતી બત્તીને નીરખવા.
આજ સુધીમાં હું પામી જ ગયો છું કે ભાગ્યે જ કોઈ સ્વરસપ્તકો સાંભળી શકાય છે,
કે વધુ પડતા લાંબા સમય સુધી તાકી રહેવાથી કોઈ ‘દર્શન’ નષ્ટ થાય છે;
કે નોંધાયેલો સમગ્ર ઇતિહાસ ખુદ
મહાન સૂનકારમાં એક એલફેલ ગપસપ સિવાય બીજું કંઈ નથી;
કે એક મૅગ્નેશિયમનો ઝબકારો ઉજાળી નથી શકતો
અદૃશ્યને એક ક્ષણ માટે પણ.
હું રાવફરિયાદ કરતો નથી. હું પ્રારંભ કરું છું દશ્યથી
અને દિગ્મૂઢ થઈ જાઉં છું હું દશ્યથી.
– ડેની એબ્સે – અનુ: જગદીશ જોષી
ગહન વાતની સરસ કાવ્યાત્મક રજૂઆત !
કાવ્યની ચાવી અંતિમ બે પંક્તિમાં છે. કાવ્યનો ઉઘાડ અને વિસ્તાર દ્વંદ્વ પ્રત્યેની અચરજભરી દ્રષ્ટિથી થાય છે અને મધ્યે કવિ કહે છે કે સમગ્ર ઇતિહાસ અર્થાત માનવજ્ઞાન એ અનંત બ્રહ્માંડના સાપેક્ષે કશું જ નથી. એકાદ પ્રજ્ઞાના ઝબકારે અદ્રષ્ટ ઊજળી શકતું નથી. ગૂઢ઼તત્વની ગૂઢતા ખૂલતી નથી. અંતે કવિ કહે છે કે જીવનની શરૂઆત દ્રષ્ટ-વિશ્વને સમજવાના પ્રયત્નથી થાય છે અને જેમ જેમ સમજણ વિકસિત થતી જાય છે તેમ તેમ આ વિશ્વની ભવ્યતા/ગૂઢ સૌંદર્ય મને દિગ્મૂઢ કરી મૂકે છે…….જે રીતે અર્જુન દિગ્મૂઢ થઈ જાય છે કૃષ્ણના વિશ્વરૂપદર્શનથી !
pragnajuvyas said,
April 19, 2021 @ 5:54 PM
હું રાવફરિયાદ કરતો નથી. હું પ્રારંભ કરું છું દશ્યથી
અને દિગ્મૂઢ થઈ જાઉં છું હું દશ્યથી.
વાહ
.
ડેની એબ્સેનુમ્ ખૂબ સુંદર અછાંદસ રહસ્યો નો અનુ: જગદીશ જોષી દ્વારા ડૉ તીર્થેશે કહ્યું તે પ્રમાણે ગહન વાતની સરસ કાવ્યાત્મક રજૂઆત !
વિવેક said,
April 22, 2021 @ 2:38 AM
સુંદર કવિતા…. સરસ અનુવાદ અને સરસ ઉઘાડ…
“Mysteries” – Dannie Abse
At night, I do not know who I am
when I dream, when I am sleeping.
Awakened, I hold my breath and listen:
a thumbnail scratches the other side of the wall.
At midday, I enter a sunlit room
to observe the lamplight on for no reason.
I should know by now that few octaves can be heard,
that a vision dies from being too long stared at;
that the whole of recorded history even
is but a little gossip in a great silence;
that a magnesium flash cannot illumine,
for one single moment, the invisible.
I do not complain. I start with the visible
and am startled by the visible.