ચંદ્રકાંતનો ભાંગી ભુક્કો કરીએ… – ચંદ્રકાંત શેઠ
ચંદ્રકાંતનો ભાંગી ભુક્કો કરીએ.
એના મનમાં ખાલી સમય સડે છે.
ચપટી નભ ને ચપટી માટી,
ચપટી વાયુ, ચપટી તેજ,
જરા મળ્યો જે ભેજ,
– બધુંયે વ્યર્થ વ્યર્થ બગડે છે.
દેશકાળને દર્પણ એના ડાઘ પાડે છે:
ચંદ્રકાંતનો ચ્હેરો ભૂંસી દઈએ;
એને વેરવિખેર કરીને આ ધરતીમાં ધરબી દઈએ.
ભારેખમ એ ખડક,
નથી એ ઊછળવાનો મોજાંથી;
વરસે વાદળ લાખ,
છતાં કોરીકર એની માટી !
વંટોળો ફૂંકાય,
છતાંય એનો સઢ ન હવા પકડતો !
લંગર પકડી એ તો લટક્યા કરતો !
શ્વાસ કરોડો ઢીંચી,
પડછાયા સેવ્યા છે એણે આંખો મીંચી.
ચંદ્રકાંતના મન પર લીલ ચઢી છે;
એક માછલી, વરસોથી, કો ગલમાં બદ્ધ પડી છે.
કેટકેટલી તરડ પડી છે, જ્યાં જ્યાં એનાં ચરણ પડ્યાં ત્યાં !
ચંદ્રકાંતથી હવા બગડશે,
જલમાં ઝેર પ્રસરશે.
એનાં જે ખંડેરો – એને ખતમ કરી દો વ્હેલાં પ્હેંલાં,
એને અહીંથી સાફ કરી દો વ્હેલાં પ્હેલાં :
એની આંખે સૂર્ય પડ્યા છે ખોટા,
અને ત્યારથી દિવસ પડ્યા છે ખોટા,
ખોટી રાત છે :
ચંદ્રકાંતને ઝટપટ હળથી ભાંગી ખેતર સપાટ કરીએ,
ચં દ્ર કાં ત ને ભાં ગી ક ણ ક ણ ખ લા સ ક રી એ …
– ચંદ્રકાંત શેઠ
કહે છે કે માણસે પોતાના સૌથી કઠોર વિવેચક બનવું જોઈએ. અહીં તો કવિ પોતાની કવિતાનું નહીં પણ પોતાની જાતનું જ વિવેચન કરવા બેઠા છે.
ચોખ્ખી વાત છે : ચંદ્રકાંતનો ભાંગી ભુક્કો કરીએ. કેમ ? … કારણ કે એનું અસ્તિત્વ વિનાકારણ છે. જે પંચમહાભૂતમાંથી એના દેહનું સર્જન થયું છે એમા એ પાંચેય તત્વોનો તદ્દન બગાડ થયો છે. કોઈ વાતે એ બદલાય એમ નથી. એનું મન એવું અવાવરુ થઈને પડ્યું છે કે એમાં લીલ ચડી છે. કાંટામાં પકડાયેલી માછલી જેવો એ ન તો છૂટે છે અને ન તો નાશ પામે છે. સૂર્ય જેવા સ્વયંપ્રકાશિત સત્યને પણ એ સમજી શકતો નથી અને એટલે એને માટે દિવસ-રાત વ્યર્થ ગયા સમાન છે. એટલે : ચંદ્રકાંતનો ભાંગી ભુક્કો કરીએ.
કવિ અહીં પોતાની વાત કરે છે. પણ આ બધી વાત આપણે પોતાના માટે – આપણી અંદર રહેલા અહમ માટે – પણ કરી શકીએ. પોતાની જાતથી આગળ વધીને જે જોઈ શકે છે એ જ વધુ ઊંચા સ્તર પર પહોંચી શકે છે. માર્ગારેટ ફોંટેને કરેલી આ વાત મને બહુ પસંદ છે, The one important thing I have learned over the years is the difference between taking one’s work seriously and taking one’s self seriously. The first is imperative and the second is disastrous !
(ગલ = માછલી પકડવાનો આંકડો)
shriya said,
March 18, 2008 @ 10:42 PM
ચં દ્ર કાં ત ને ભાં ગી ક ણ ક ણ ખ લા સ ક રી એ ….
એકદમ સાચી વાત છે… અહમ માણસને ખલાસ કરી નાખે છે!
Pinki said,
March 19, 2008 @ 12:36 AM
વાહ્… ધવલભાઈ
બહુ જ સરસ , ઉત્તમ રચના ……. !!
અને ચંદ્રકાંતભાઈ ,
કંઈક નવા અંદાજમાં જ ‘વેદ’ની વાત કરી…..
self-deciplined person- એને કોઇએ
કઈ કહેવાની જરુર ના હોય એ જાતે જ રોજ
પોતનું analysis exploitation થાય ત્યાં સુધી કરતો જ હોય !!
હું એવું માનતી અને આજે કણ કણ થાય સુધી કરે
એનો પુરાવો પણ આપી દીધો…. !!
વિવેક said,
March 19, 2008 @ 2:57 AM
સુંદર કાવ્ય… પહેલીવાર વાંચતાવેંત જ ખાસ્સું ખુલતું જણાય પણ પછી ફરીથી વાંચીએ એટલે નવી જ અને ગહન અર્થચ્છાયાઓ ઉદભવતી અનુભવાય… સમજૂતી પણ એવી જ મજાની !
pragnaju said,
March 19, 2008 @ 9:48 AM
સંતો આ અંગે વારંવાર કહે છે કે અહમ્ કાઢવાનો નથી, અહંકાર કાઢવાનો છે.આઈ વિધાઉટ માય = ગોડ,આઈ વિથ માય = જીવાત્મા.અહંકારનો ગુણધર્મ શંુ ? પોતે કંઈ જ ના કરે છતાં ખાલી માને કે, ‘મેં કર્યું’ ! અહંકાર સૂક્ષ્મ વસ્તુ છે, ક્રિયાઓ સ્થૂળ છે.સૂક્ષ્મ, સ્થૂળ ક્રિયા કઈ રીતે કરી શકે
પણ આ તો કવિ-પોતાની અનોખી રીતે કહે છે
“ચંદ્રકાંતને ઝટપટ હળથી ભાંગી ખેતર સપાટ કરીએ,
ચં દ્ર કાં ત ને ભાં ગી ક ણ ક ણ ખ લા સ ક રી એ …”
વાહ્
અનોખું ગીત-અનોખી સમજુતી
kavita said,
March 25, 2008 @ 9:32 PM
very nice, keep it up