…સાધના જ રહી – ભરત વિંઝુડા
તમે ગયાં તે પછી શબ્દ સાધના જ રહી
વિયોગ-યોગની કેવળ વિભાવના જ રહી
હતી ખુશીઓ, હવે એની કામના જ રહી
રહી રહીને વધારામાં વેદના જ રહી
છબી દીવાલ ઉપર મૂકવા સિવાય નથી
કશુંય ઘરમાં ને એથી ઉપાસના જ રહી
નથી ઉતારી શક્યો ચાંદને હું ધરતી પર
મેં કલ્પના જ કરેલી તે કલ્પના જ રહી
રૂંવે રૂંવે જે પીડા થઈ રહી છે તેનું શું
રહ્યું શરીર અને એમાં ચેતના જ રહી.
– ભરત વિંઝુડા
આખી ગઝલના ઉઠાવની ખરી ચાવી રદીફમાં આવતો “જ” જ છે…નહીં ?
એક પંક્તિ બીજી પંક્તિમાં દડે એ પ્રક્રિયા સોનેટમાં સામાન્યતઃ જોવા મળે છે. અંગ્રેજીમાં એને enjambment કહે છે… પ્રસ્તુત ગઝલના ત્રીજા શેરમાં જરા વિપરિત પ્રક્રિયા જોવા મળે છે. બીજી પંક્તિનો ‘નથી’ પહેલી પંક્તિના અંતે આવ્યો છે. આને reverse-enjambment ગણી શકાય?
narendarsinh said,
October 31, 2013 @ 3:34 AM
તમે ગયાં તે પછી શબ્દ સાધના જ રહી
વિયોગ-યોગની કેવળ વિભાવના જ રહી
ખુબ સુન્દર રચના
Harshad Mistry said,
October 31, 2013 @ 7:10 AM
Bharatbhai,
Really very touching. Like it.
perpoto said,
October 31, 2013 @ 10:29 AM
જીવતી હશે
ખરતાં રહ્યાં આંસુ
દિવાલે છબી
મારુ તાજુ હાયગા –ભરતભાઇને અર્પણ
કવિતા મૌર્ય said,
October 31, 2013 @ 12:38 PM
નથી ઉતારી શક્યો ચાંદને હું ધરતી પર
મેં કલ્પના જ કરેલી તે કલ્પના જ રહી
રૂંવે રૂંવે જે પીડા થઈ રહી છે તેનું શું
રહ્યું શરીર અને એમાં ચેતના જ રહી.
– ભરત વિંઝુડા
વાહ…..
sudhir patel said,
October 31, 2013 @ 9:48 PM
સુંદર ગઝલ!
સુધીર પટેલ.