જીવન-મરણ છે એક, બહુ ભાગ્યવંત છું.
તારી ઉપર મરું છું હું તેથી જીવંત છું.
. મરીઝ

(ધારો) – ભાવિન ગોપાણી

તમે મન ભરીને પલળવાનું ધારો,
ને વરસાદ ના પણ પડે એકધારો.

હું મારા જ ઘરમાં રહેતો નથી તો,
કહું આપને શી રીતે કે પધારો?

હિસાબો મળે નહીં જે કોઈ સ્મરણનાં,
તમે એને મારા જ ખાતે ઉધારો.

મને પત્રમાં રસ પડ્યો એ જગા પર,
તમે જે જગા પર કર્યો’તો સુધારો.

અમારું કરેલું બધું જાય બાતલ,
તમે કંઈ કરો તો બની જાય ધારો.

ફરી આજ એને મળ્યો તો વિચાર્યું,
અધૂરી ગઝલને જ આગળ વધારો.

– ભાવિન ગોપાણી

આમ જોઈએ તો ચુસ્ત કાફિયાની ગઝલ પણ ધારીને જોઈએ તો ખ્યાલ આવે કે કાફિયામાં ‘ધારો’ એકધારો આવે છે એટલે એને રદીફનો જ એક ભાગ ગણી શકાય. અને એમ ગણીએ તો ગઝલ કાફિયા વગરની ગઝલ ગણાય. શાસ્ત્ર શું કહેશે એ પંડિતો પર છોડી દઈએ, આપણે તો કેવળ નિજાનંદનો વેપલો લઈ બેઠા છીએ, તે એની જ વાત કરીએ. હું આને પ્રયોગ-ગઝલ ગણવું વધુ પસંદ કરીશ. કેમકે દરેક શેરમાં કાફિયાના સ્થાને ‘ધારો’ એકધારો રાખીને કવિએ અદભુત કામ કર્યું છે.

બધા જ શેર મજબૂત થયા છે. લગભગ બધા જ શેર પહેલી નજરે સમજાઈ જાય એવા પણ બીજી નજરે ઊંડો વિચાર કરતાં કરી દે એવા સંતર્પક થયા છે. ટૂંકમાં, ધીમે ધીમે બે-ચાર વાર મમળાવવા જેવી રચના.

7 Comments »

  1. Anjana bhavsar said,

    February 5, 2021 @ 1:35 AM

    વાહ..ખૂબ સુંદર રચના

  2. Prahladbhai Prajapati said,

    February 5, 2021 @ 7:40 AM

    સુન્દર્

  3. Dr Sejal Desai said,

    February 5, 2021 @ 7:52 AM

    ખૂબ સરસ ગઝલ 👌

  4. pragnajuvyas said,

    February 5, 2021 @ 10:04 AM

    મજાની ગઝલ
    સરસ આસ્વાદ
    તમે મન ભરીને પલળવાનું ધારો,
    ને વરસાદ ના પણ પડે એકધારો.
    મસ્ત મત્લા
    સાચું બોલો, આટલું વાંચીને તમને પણ કોઈ ચોમાસુ યાદ તો આવ્યું જ હશે. … વરસાદમાં તો મન મૂકીને પલળવાનું જેનું ગજ ન હોય એની તો દયા જ ખાવી રહી. …, જરાક અમથુ જુઓ રસ્તાની ધારે વહેતી વરસાદી પાણીની ધારા હજી તમારી કાગળની હોડીની પ્રતીક્ષા કરે છે. .
    યાદ આવે ખલીલજિ
    તમે મન મૂકી વરસો, ઝાપટું આપણને નહીં ફાવે,
    અમે હેલીના માણસ, માવઠું આપણને નહીં ફાવે

  5. Maheshchandra Naik said,

    February 5, 2021 @ 2:31 PM

    અમારું કરેલું બધુ જાય બાતલ,
    તમે કંઈ કરો તો બની જાય ધારો…
    બધા જ શેર મનભાવન…..સરસ ગઝલ…….કવિશ્રી ને અભિનદન……..

  6. B G manejwala said,

    February 5, 2021 @ 7:08 PM

    આ ગઝલ ના પ્રકાર ને ઉર્દુ મા ગૈર્-મુરદ્દિફ ગઝલ કહેવય છે
    અહિયા કડેી ને છેડે આવતા શબ્દો રદેીફ નહિ કાફિયા જ છે

    ======================================

  7. Harihar Shukla said,

    February 9, 2021 @ 6:32 AM

    ગઝલના શેરનો અજબ એકધારો મારો 👌💐

RSS feed for comments on this post · TrackBack URI

Leave a Comment