દરિયો ભલે ને માને કે પાણી અપાર છે,
એને ખબર નથી કે નદીનું ઉધાર છે.
ધ્વનિલ પારેખ

લાલ જરીભરત – નેઓમી શિહાબ નાયે (અનુ.: વિવેક મનહર ટેલર)

આરબ લોકો કહેતાં કે
જ્યારે કોઈ અજાણ્યો તમારા દ્વારે આવે,
એ કોણ છે,
એ ક્યાંથી આવ્યો છે,
એ ક્યાં જવાનો છે એની પડપૂછ કરતાં પહેલાં
ત્રણ દિવસ સુધી એની સરભરા કરો.
એમ કરવાથી, એનામાં જવાબ આપવા પૂરતી
તાકાત આવશે.
અથવા, ત્યાં સુધીમાં તમે
એટલા સારા મિત્રો બની જશો કે
તમને પરવા નહીં હોય એ વાતની.

ચાલો, પાછાં મૂળ વાત તરફ.
ભાત? બદામ?
આ લો, લાલ જરીભરતવાળો તકિયો.
મારો દીકરો તમારા ઘોડાને
પાણી પાશે.

ના, હું કંઈ વ્યસ્ત નહોતો તમે આવ્યા ત્યારે!
હું વ્યસ્ત થઈ જવાની તૈયારીમાં પણ નહોતો.
આ એ બખ્તર છે, જે દરેક જણ
એવો દેખાડો કરવા પહેરે છે કે આ દુનિયામાં
તેઓ કોઈક હેતુસર છે.

હું આ પ્રકારના દાવાઓથી પરે છું.
તમારી થાળી રાહ જોઈ રહી છે.
આપણે તાજો ફૂદીનો નાંખીશું
તમારી ચામાં.

– નેઓમી શિહાબ નાયે
(અનુ.: વિવેક મનહર ટેલર)

*

દરેક સંસ્કૃતિ કોઈક સમજ સાથે વિકસતી હોય છે. સેંકડો લોકોના દાયકાઓના અનુભવો ક્રમશઃ રિવાજ બનતાં હોય છે. આરબ સંસ્કૃતિમાં મહેમાન આવે ત્યારે કશુંય પૂછ્યા વિના એની આગતાસ્વાગતા કરવાનો રિવાજ છે. એને પકડીને પેલેસ્ટાઇન મૂળનાં અમેરિકન કવયિત્રી આગળ વધે છે, અને અતિથિ આવી ચડે ત્યારે વ્યસ્ત ન હોવા છતાં વ્યસ્ત હોવાનો દેખાડો કરી અવગણના કરવાની આજના સમાજની મનોવૃત્તિનું ધારદાર ચિત્રણ કરે છે. જ્ઞાન વધતું ગયું એમ એમ આપણી સમજણ ઘટતી ગઈ…

આરબ સભ્યતા અને अतिथि देवो भवःની આપણી સભ્યતા વચ્ચેની આ સમાનતા આપણને ચકિત કરે એવી નથી? દુલા ભાયા કાગ પણ તરત યાદ આવે:

હે જી તારા આંગણિયા પુછીને જે કોઈ આવે રે,
આવકારો મીઠો આપજે રે જી.
કેમ તમે આવ્યા છો ? એમ નવ કે’જે રે
એને ધીરે એ ધીરે તું બોલવા દેજે રે.
‘કાગ’ એને પાણી પાજે, સાથે બેસી ખાજે રે,
એને ઝાંપા એ સુધી તું મેલવા જાજે રે.

*

Red Brocade

The Arabs used to say,
When a stranger appears at your door,
feed him for three days
before asking who he is,
where he’s come from,
where he’s headed.
That way, he’ll have strength
enough to answer.
Or, by then you’ll be
such good friends
you don’t care.

Let’s go back to that.
Rice? Pine nuts?
Here, take the red brocade pillow.
My child will serve water
to your horse.

No, I was not busy when you came!
I was not preparing to be busy.
That’s the armor everyone put on
to pretend they had a purpose
in the world.

I refuse to be claimed.
Your plate is waiting.
We will snip fresh mint
into your tea.

– Naomi Shihab Nye

16 Comments »

  1. જય કાંટવાલા said,

    June 13, 2020 @ 1:52 AM

    વાહ….

  2. નેહા said,

    June 13, 2020 @ 2:02 AM

    વાહ.. કેવી સમાનતા !!

  3. ગૌરાંગ ઠાકર said,

    June 13, 2020 @ 2:26 AM

    wash waahhh

  4. ગૌરાંગ ઠાકર said,

    June 13, 2020 @ 2:26 AM

    waah waahhh

  5. Kajal Kanjiya said,

    June 13, 2020 @ 3:03 AM

    અતિથિ દેવો ભવઃ મૂળ સંસ્કાર

    ખૂબ સરસ કવિતા

  6. સુનીલ શાહ said,

    June 13, 2020 @ 3:37 AM

    વાહ..
    ખૂબ સુંદર કવિતા..
    અનુવાદ અને આસ્વાદ પણ એટલાં જ
    સુંદર

  7. ઉમા પરમાર said,

    June 13, 2020 @ 3:46 AM

    વાહ! સરસ
    અનુવાદ અને આસ્વાદ બંને સરસ.

  8. હરિહર શુક્લ said,

    June 13, 2020 @ 7:27 AM

    વાહ વાહ, તાજા ફુદીનાની સોડમ ભરી ચા 👌💐

  9. Kavita shah said,

    June 13, 2020 @ 9:43 AM

    મૂળ આરબ કવિતા, અનુવાદ અને સમાન ભાવ વાળી કવિ કાગની રચના
    ત્રિવેણી સંગમ ઉત્કૃષ્ટ.
    3 દિવસની સરભરા ત્યાં સુધીમાં મિત્ર બની જઇ શકવાની સંભાવનની વાત
    અને
    આગંતુક આવ્યા ત્યારે વ્યસ્ત ન હોવાની ના વ્યસ્ત થઈ જવાની તૈયારીમાં હતાં એ વાત કવિતામાં શિરમોર લાગી.
    ખૂબ સુંદર રસપાન Doc

  10. Shah Raxa said,

    June 13, 2020 @ 10:07 AM

    વાહ..સુંદર કવિતા ને આસ્વાદનો આનંદ

  11. pragnajuvyas said,

    June 13, 2020 @ 11:34 AM

    કવિ નેઓમી શિહાબ નાય ના અછાંદસનુ ડૉ વિવેક મનહર ટેલર દ્વારા સ રસ ભાવાનુવાદ.
    સાંપ્રત સમયે
    પહેલે દીવસે પૈસો .બીજે દીવસે પૈઇ
    ત્રીજે દીવસે રહે તેની અક્કલ ગઇ
    તેને બદલે
    એ ક્યાં જવાનો છે એની પડપૂછ કરતાં પહેલાં
    ત્રણ દિવસ સુધી એની સરભરા કરો.
    વાહ.

  12. Poonam said,

    June 13, 2020 @ 11:40 AM

    … આપણે તાજો ફૂદીનો નાંખીશું
    તમારી ચામાં.
    – નેઓમી શિહાબ નાયે
    Humm…

    જ્ઞાન વધતું ગયું એમ એમ આપણી સમજણ ઘટતી ગઈ… Afsos…

  13. Bharat Bhatt said,

    June 13, 2020 @ 4:47 PM

    વાહ પંચ તારક સરભરા . વરસાદની ઋતુ છે, ફુદીનાવાળી ચા સિસ્કારાથી પિયે તેમ સુંદર ભાવાનુવાદ
    વાળી કવિતા વાંચી . સુંદર

  14. Himanshu Trivedi said,

    June 13, 2020 @ 5:19 PM

    Thanks to Naomi Shihab Nye for a wonderful poem. Many thanks to Dr Vivek Taylor for bringing the poem and its content to my mother tongue and enable me to enjoy it by introducing me to the poem. THANKS HEAPS. ~ Himanshu, Auckland, New Zealand.

  15. Susham Pol said,

    June 14, 2020 @ 4:21 AM

    વાહ ખૂબ જ સરસ રચના અને એવો જ સરસ ભાવાનુવાદ
    હાલની પરિસ્થિતિમાં કોઈ પણ વ્યક્તિને કોઈના મહેમાન થવાની શક્યતા. નથી, છતાં આ કૃતિમાં મહેમાનગતિ કેવી રીતે થઇ શકે એનો ખૂબજ સરસ ચિતાર રજૂ થયો છે.
    ખૂબ ખૂબ અભિનંદન વિવેકભાઈ.

  16. વિવેક said,

    June 15, 2020 @ 1:27 AM

    પ્રતિભાવનાર તમામ મિત્રોનો સહૃદય આભાર….

RSS feed for comments on this post · TrackBack URI

Leave a Comment