(સાંજ ઢળશે!) – હર્ષા દવે
હરિ! સાંજ ઢળશે!
ફરી સાંજ ઢળશે!
કદી આંખ વચ્ચે,
ઠરી સાંજ ઢળશે!
ગમે તેમ પણ આ,
નરી સાંજ ઢળશે!
પીંછા જેમ હળવું,
ખરી સાંજ ઢળશે!
ભૂલાયેલ વાતો,
સ્મરી સાંજ ઢળશે!
ક્ષણોની નદીને,
તરી સાંજ ઢળશે!
પછી એક સાંજે,
ખરી સાંજ ઢળશે!
– હર્ષા દવે
માય ગૉડ! શું ગઝલ છે! આફરીન… આફરીન… શત પ્રતિશત આફરીન…
એકદમ ટૂંકી બહેર… લગાગાના બે જ આવર્તન… દસ જ માત્રાનો એક મિસરો. હરિ-ફરી જેવા બે અક્ષરના કાફિયા અને અને એમાંય ‘રી’ તો લઘુત્તમ સામાન્ય અવયવ. દસ માત્રાની પંક્તિમાં નવ માત્રાની રદીફ એટલે કવિ પાસે કવિકર્મ કરવા માટે ફક્ત એક જ માત્રા બચે છે. મત્લામાં તો વધુ તકલીફ છે. મત્લામાં તો બંને પંક્તિઓમાં એક જ લઘુ અક્ષરની મદદથી પંક્તિનો અર્થ પણ જન્માવવાનો અને બે પંક્તિ જોડીને આખો શેર પણ નીપજાવવાનો. મત્લા સિવાય પણ આખી ગઝલમાં બીજા મિસરામાં કેવળ એક જ અક્ષર જેટલો અવકાશ કવિ પાસે છે. એક શબ્દ નહીં, પણ માત્ર એક અક્ષરની જ હેરફેર કરીને શેર જન્માવવાનો. કેવું કપરું કામ! સોયના કાણાંમાંથી આખેઆખું ઊંટ પસાર કરાવી દેવાની પરીક્ષા અને એમાં કવયિત્રી સોમાંથી સો ગુણ મેળવી ઉત્તીર્ણ થયાં છે. લગભગ બધા જ શેર આસ્વાદ્ય અને અર્થસભર થયા છે…
રસિક ભાઈ said,
November 24, 2018 @ 4:01 AM
વાહ લાજવાબ ્.
praheladbhai prajapati said,
November 24, 2018 @ 7:27 AM
nice
Vipul said,
November 24, 2018 @ 10:26 AM
સરસ ગઝલ
ઉમા પરમાર said,
November 25, 2018 @ 12:00 AM
અત્યંત સુંદર…
G K Mandani said,
November 25, 2018 @ 9:34 PM
Pachhi ek sanje,khari sanj dhalshe!
100 ma thi 101 gun!
મયુર કોલડિયા said,
November 26, 2018 @ 12:39 AM
લાજવાબ……
કમાલ કરી….
Vipul said,
December 8, 2018 @ 11:27 AM
Very nice
preetam lakhlani said,
May 21, 2022 @ 12:21 AM
પીંછા જેમ હળવું,
ખરી સાંજ ઢળશે!
(૨)
ક્ષણોની નદીને,
તરી સાંજ ઢળશે!
પછી એક સાંજે,
ખરી સાંજ ઢળશે!
– હર્ષા દવે
આ ત્રણે શેર ગમ્યા, બસ વાહ