રાત અને મૃત્યુ – જોસેફ બ્લેન્કો વાઇટ (અનુ. વિવેક મનહર ટેલર)
ગેબી રાત્રિ! પ્રથમ જનકે જાણ્યું’તું જે ઘડીએ
તારા વિશે પ્રથમ જ અને નામ સુણ્યું હશે જ્યાં
કાંપી ઊઠ્યો શું નહિ જ હશે દૃશ્ય એ નીરખી આ-
ભવ્યાતિભવ્ય છત અજવાળી અને આસમાની?
તોયે લો! ઝાકળ યવનિકા પારભાસી તળેથી,
ન્હાઈધોઈ ઢળકત મહા જ્યોતિના કિરણોમાં,
સ્વર્ગેથી લશ્કર સહિત જ્યાં આવતો શુક્ર તારો
ને દેખો! સર્જન મનુજની દૃષ્ટિમાં વિસ્તર્યું ત્યાં
વિચારી શું શકત કદીયે કોઈ, ઓ સૂર્ય! કેવું
છૂપાયું છે તિમિર કિરણોમાં, અને જંતુ, માખી,
પર્ણો છે દૃષ્ટિ મહીં પણ તેં અંધ કીધા અમોને
કેવા આવા અગણિત ગ્રહો રત્નની હાજરીથી!
શા માટે તો ઝઘડવું ઘટે મૃત્યુ સાથે કહો તો?
ધોખો શાને જીવન ન કરે, તેજ જો છેતરે તો?
– જોસેફ બ્લેન્કો વાઇટ
(અનુ. વિવેક મનહર ટેલર)
જેમ દિવસના ભરઅજવાળામાં પણ આકાશમાં તારાઓનું અસ્તિત્વ છે જ, બરાબર એ જ રીતે જીવનના અજવાળાના કારણે ભલે આપણે જોઈ શકતા નથી પણ મૃત્યુ તો છે જ. મૃત્યુ ચોવીસ કલાક આપણી સાથે ને સાથે જ છે, માત્ર જિંદગીનું તેજ આપણી આંખોને એવી આંજી દે છે કે આખર સુધી આપણે એને જોઈ જ શકતા નથી.
ક્યારેક કળાકારની કોઈ એક જ કૃતિ એના તમામ સર્જન ઉપર હાવી થઈ જતી હોય છે. આ સૉનેટને પણ આનું ઉત્તમ ઉદાહરણ ગણી શકાય. આ સૉનેટનો મધ્યવર્તી વિચાર એના સર્જકના ખુદના જીવનમાં જ સિદ્ધ થયેલો જોવા મળે છે. જે રીતે જોસેફ બ્લેન્કો વાઇટના આ સૉનેટમાં સૂર્ય પોતાના તેજના ઓછાયામાં રાતના અંધારા અને એ અંધારામાં ઉપસ્થિત અગણ્ય ગ્રહ-તારકોને આપણી આંખથી છૂપાવી દે છે, એ જ રીતે આ સૉનેટના પ્રકાશમાં વાઇટનું બાકીનું તમામ સર્જન ભાવકોની આંખથી છૂપાઈ ગયું.
Night and death
Mysterious Night! when our first parent knew
Thee, from report divine, and heard thy name,
Did he not tremble for this lovely Frame,
This glorious canopy of Light and Blue?
Yet ‘neath a curtain of translucent dew,
Bathed in the rays of the great setting Flame,
Hesperus with the host of heaven came,
And lo! Creation widened in man’s view.
Who could have thought such Darkness lay concealed
Within thy beams, O Sun! or who could find,
Whilst fly, and leaf, and insect stood revealed,
That to such countless Orbs thou mad’st us blind!
Why do we then shun death with anxious strife?
If Light can thus deceive, wherefore not Life?
– Joseph Blanco White
Shreyas said,
April 28, 2018 @ 12:34 AM
Wonderful.
JAFFER said,
April 28, 2018 @ 4:38 AM
બાહુજ સરસ
Harshad said,
May 24, 2018 @ 5:29 PM
WOW !!
વિવેક said,
May 25, 2018 @ 1:52 AM
સહુ મિત્રોનો આભાર…
jaypal said,
January 24, 2019 @ 10:06 AM
મૃ
અધ-મધરાતે પીધ પિયાલી , પરોઢ અમ્મલદાર , જીવભા ઝમરખ-ઝમરખ !
દસ દરવાજી રંગમ્હેલમાં રેલ-છેલ ઝોંકાર , જીવભા ઝમરખ-ઝમરખ !
અધખૂલી અધબંધ અટારી અખિયાં , અખિયાં બીચ ઉઘાડું અકડેઠઠ આકાશ ઝળુંબે ,
આમ વખંભર , ઓમ ડટેટર , સાવ ખખડધજ ગઢની રાંગે
અરજ-ખરજતો જિબડીનો બોલાશ ઝળુંબે ,
અવાક અસ્સલવાર જીવભાને શું પરશે-બરશે , ગઢ મોઝાર જીવભા ઝમરખ-ઝમરખ !
અચકો-મચકો સપનાંની ધોડાર હણેણે
તોય જીવભા બ્હેરા-બંતર કોઈ ઠાણિયા જેમ ઝાંપલે જાલિમ ઊંઘે ,
ઊંઘરેટિયાં ગાત કૂતરાં સસ્સસ્સૂંઘે ,
અઠંગ ઊંઘણહાર જીવભાને શું લાગે-વળગે , નીંદર સાથે એકાકાર જીવભા ઝમરખ-ઝમરખ !
-શિલ્પીન થાનકી
http://shilpin-thanky.blogspot.com/2011/11/blog-post_20.html