રાતને આરે – ઈન્દુલાલ ગાંધી
આજે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
એક અવાચક રાતને આરે,
તારોડિયા જ્યારે
આવી આવીને આળોટતા હેઠા –
ત્યારે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
એ વગડાઉ ભૂમિ મનમોહન
જમણી કોર મહા નદી હાંફતી –
ડાબી કોરે હતું તુલસીનું વન;
ઘેઘૂર વડલાની વડવાઈએ
હીંચકતા કદીએ ન ધરાતાં;
પાવાનાં ગીત જ્યાં લાગતાં મીઠાં –
આજે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
ઊંડી નદી તણી ઊંચેરી ભેખડ
કાંઠે ઊભી હતી બોરડી બેવડ:
વચ્ચે ખેતરવા મારગ ઉજ્જડ,
ખાતાં ધરાઈને બોર ખારેકડી
પાકેલ હીરકચાં, કોઈ રાતાં
પંખીઓએ કર્યા હોય જે એઠાં –
આજે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
ટોળે ટોળાં ભમતાં હરણાંનાં,
ડોલન-નૃત્ય તરુ-તરણાંનાં,
ગીતલલિત નદી-ઝરણાંનાં;
હસી હસી વનનેય હસાવતાં
એવાં આવળનાં ફૂલને છોડી
કાગળના ફૂલ સૂંઘવા બેઠાં,
જાગવું ભૂલીને ઊંઘવા બેઠાં-
આજે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
– ઈન્દુલાલ ગાંધી
લોકો જૂની વાતો યાદ કરવા બેસે છે, જ્યારે અહીં તો કવિ બધું ભૂલવા બેઠાં છે ! બચપણની (હવે અલભ્ય એવી) યાદોને તાદ્રશ કરી દેતું વર્ણન કવિની વેદનાને એટલી વધુ તીવ્ર બનાવે છે.
વિવેક said,
August 5, 2009 @ 12:37 AM
સુંદર કાવ્ય… બાળપણને છોડીને પુખ્તતામાં પ્રવેશ કરતી વખતે કે ગામ છોડીને નગરસંસ્કૃતિમાં પ્રવેશતી વખતે કયા કયા અમૂલ્ય રત્નો છોડી દેવા પડે છે અને બદલામાં કાગળનાં ફૂલ – ચલણી નોટો?- સૂંઘવાનો વારો આવે ત્યારે જાગૃતિ સાચા અર્થમાં સુષુપ્તાવસ્થા નથી બની જતી હોતી ?
pragnaju said,
August 5, 2009 @ 3:59 AM
એવાં આવળનાં ફૂલને છોડી
કાગળના ફૂલ સૂંઘવા બેઠાં,
જાગવું ભૂલીને ઊંઘવા બેઠાં-
આજે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
સરસ અભિવ્યક્તી
સંભારણાંઓ યાદ જૂની ભૂલવા દેતાં નથી,
જખ્મને રાખે છે તાજા રૂઝવા
દેતાં નથી
ભૂલી જવાની વાતો યાદ ન રહે તો કેવું સારું,
યાદ રાખવાની વાતો ન ભૂલાય તો કેવું સારું. …
mrunalini said,
August 5, 2009 @ 4:18 AM
ખાતાં ધરાઈને બોર ખારેકડી
પાકેલ હીરકચાં, કોઈ રાતાં
પંખીઓએ કર્યા હોય જે એઠાં –
આજે અમે બધું ભૂલવા બેઠાં.
વાહ્
ભૂલવા તમને ક્યાં આસાન છે,
જે ભૂલે તમને એ તો નાદાન છે,
આપ તો વસો છો દિલ માં અમારા,
તમે અમને યાદ રાખો છો
એ તો એહસાન છે…
ભૂતકાળનાં અઘટિત બનાવો ભૂલો.
ભૂતકાળ ભૂલવા માટે સર્જાયો છે
.તેમાં રાચવા માટે નહીં.
બાકી ભૂલકણાપણાનો આ વિશિષ્ટ રોગ અલ્ઝાઇમર્સ ડિસીઝના નામે ઓળખાય છે. આ એક એવી બીમારી છે જેમાં માણસની સ્મરણશકિત ઓછી થતી જાય છે. તેના મગજના સેલ્સ (કોષ) ધીરે ધીરે નાશ પામે છે. તેથી આ રોગથી પીડાતા દર્દીને કશું સૂઝતું નથી અને સમય જતાં એ ઘણુખરું ભૂલવા માંડે છે. આવા દર્દીને વિચારવામાં અને બોલવામાં પણ મુશ્કેલી પડે છે
Shefali said,
August 5, 2009 @ 10:39 AM
very evocative. if only such an exercise would work! enjoyed this piece immensly.
kedar said,
August 8, 2009 @ 12:05 PM
ખૂબ ખૂબ સુંદર રચના.. beautiful visualisation….