बझम-ए-उर्दू : 01: मीर तक़ी ‘मीर’
કવિમિત્રો અને વાચકમિત્રોના સ્નેહની આંગળી પકડીને “લયસ્તરો” હવે અગિયારમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે આજથી ફોર-એ-ચેઇન્જ ઉર્દૂ ગઝલોનો જાયકો માણીએ:
*
(ગાયક: ફરીદા ખાનમ)
*
हस्ती अपनी हबाब की-सी है
ये नुमाइश सराब की-सी है
नाज़ुकी उस के लब की क्या कहिये
पंखड़ी इक गुलाब की-सी है
चश्म-ए-दिल खोल उस भी आलम पर
याँ की औक़ात ख़्वाब की-सी है
बार बार उस के दर पे जाता हूँ
हालत अब इज़्तिराब की-सी है
नुक़्ता-ए-ख़ाल से तिरा अबरू
बैत इक इंतिख़ाब की-सी है
मैं जो बोला कहा कि ये आवाज़
उसी ख़ाना-ख़राब की-सी है
आतिश-ए-ग़म में दिल भुना शायद
देर से बू कबाब की-सी है
देखिए अब्र की तरह अब के
मेरी चश्म-ए-पुर-आब की-सी है
‘मीर’ उन नीम-बाज़ आँखों में
सारी मस्ती शराब की सी है
– मीर तक़ी ‘मीर’
(1722-1810)
(हबाब = बुलबुला; नुमाइश = दिखावा; सराब = मरीचिका; लब = होंठ; चश्म = आँख, आलम = संसार; इज़्तिराब = बेचैनी; नुक़्ता-ए-ख़ाल = त्वचा उपर का चिह्न, सौंदर्यनिशानी; अबरू = भ्रमर, भवाँ; बैत = शेर, घर; इंतिख़ाब = पसंदगी; ख़ाना-ख़राब = बरबाद; आतिश = अग्नि; अब्र = बादल; चश्म-ए-पुर-आब = अश्रु-भीनी आँख; नीम-बाज़ = अधखुली)
અલગ અલગ શેરમાં કવિ જિંદગીના અલગ અલગ ફોટોગ્રાફ ખેંચી આપે છે. પરપોટા જેવી આપણી આ ક્ષણભંગુર હસ્તીનો દેખાડો મૃગજળથી વિશેષ શું છે? પ્રિયતમાના હોઠની નજાકતનો આ મેટાફર આજે તો ચવાઈ ગયેલો લાગે પણ ઉર્દૂ-રોમેન્ટિક યુગના પહેલા શાયર ગણાતા મીરનો આ શેર સૌંદર્યદર્શનનો સર્વકાલિન શ્રેષ્ઠ શેર ગણાય છે.
મીર કઈ કક્ષાના ગઝલકાર હતા એ તો બે મહાન ગઝલકારોએ આપેલી આ અંજલિ પરથી જ જાણી શકાશે:
रेख्ते के तुम ही उस्ताद नहीं हो ‘गालिब’,
कहते हैं अगले जमाने में कोई मीर भी था । (गालिब)
न हुआ पर न हुआ ‘मीर’ का अन्दाज़ नसीब,
‘ज़ौक़’ यारों ने बहुत ज़ोर ग़ज़ल में मारा । (ज़ौक़)
narendrasinh said,
December 5, 2014 @ 3:19 AM
અત્યન્ત સુન્દર રચના આ ફોર-એ-ચેઇન્ ખુબ સારુ લાગ્યુ
Pushpakant Talati said,
December 5, 2014 @ 3:59 AM
Very beautiful indeed!
This is a new experience & experiment too.
But I like it.
It is very nice and convenient that the meaning of some Urdu-Alfaaz is also provided so that those who does not no Urdu very-well can also understand the “Rachana”
I would suggest :- that the list of meaning of the Urdu words may be arranged in the sequence in which they are coming in the “Rachana” or Gazal – as the case may be.
Regards. – Pushpakant Talati. .
B said,
December 5, 2014 @ 7:13 AM
Welcome Urdu ghazals. Very happy that u thought of it.
Dr. Manish V. Pandya said,
December 5, 2014 @ 9:39 AM
ઉર્દુ ગઝલોને ‘લયસ્તરો’ માં સ્થાન આપ્યું તે ઘણું ગમ્યું. ઉર્દુ ગઝલોના સાંભળવાના અને વાંચવાના રસિકોને જરૂરથી ગમશે. અભિનંદન અને આભાર.
SHAIKH Fahmida said,
December 5, 2014 @ 10:47 AM
Khub Saras.
Barad marne ke meri kabra pe aaya wo ‘Mir’
Yaad aayi mere Isa ko dawa mere baad”.
SHAIKH Fahmida said,
December 5, 2014 @ 10:49 AM
Sorry. Baad instead of Barad.
yogesh shukla said,
December 5, 2014 @ 1:28 PM
ઉર્દુ ના શબ્દો સમજ પડે પછી રચના વાચવાની કેવી મઝા આવે છે ,
suresh baxi said,
December 6, 2014 @ 11:28 AM
તુમ મેરે પાસ હોતે હો ગોયા જબ કોઇ દુસરા નહેી હોતા ગાલિબ ને આ શેર એટલો ગમ્યો
કે પોતાનો દિવાન આપવા ખુશ હતા.
sapana said,
December 7, 2014 @ 12:38 PM
बहोत ही खूब मेरी पसंदीदा गझल है….शुक्रिया आपका…
RAKESH said,
December 8, 2014 @ 5:54 AM
મુકર્રર!મુકર્રર!